anhkhoi09
Hội viên
Đă tham gia: 20 October 2005
Nơi cư ngụ: Australia
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 63
|
| Msg 1 of 1: Đă gửi: 18 February 2006 lúc 4:37am | Đă lưu IP
|
|
|
TRAO CHO THỜI ĐẠI MỘT NỘI DUNG PHẬT CHẤT
Sống giữa giai đoạn xă hội chuyển tiếp con người hôm nay đă và đang nếm trải mọi thử thách ác liệt do các ư thức hệ bạo hành gây ra; càng cố vùng vẫy, con người càng cảm thấy bất lực, sa lầy thêm sâu trong t́nh trạng mất hướng, mất tự tín. Những vết tàn phế của xă hội đang hằn lên nét mặt lo âu của mọi người; đang tuôn chảy vào tâm tư thế hệ hai mươi những vết đen dài băng hoại, đă hợp thành tiếng kêu cứu, trông chờ nơi những người trí thức sớm đưa thế cuộc ra khỏi ngă tối lịch sử.
Để đưa lại cho đời ánh sáng, để gây tin tưởng cho mọi người cùng chung xây xă hội, điều cần là: ổn định nhận thức con người đă bị các nhà sử quan cận thị làm lạc hướng; khiến con người hăng hái tàn sát nhau, v́ luôn luôn nghĩ rằng ḿnh đi đúng đường lịch sử; ư thức hệ sẽ dẫn tới hạnh phúc, tới chân lư cuộc đời. Trạng huống đau thương này c̣n được lái vào việc xây cao thêm địa vị cho một số lănh đạo nhà nước, tiêu xài máu người trong những vụ tranh giành ảnh hường, mưu lợi cá nhân, đoàn thể, giai cấp, chủng tộc nữa. Ngày nào nhân loại chưa giác ngộ trút bỏ được tham vọng mê lầm th́ ngày đó thân phận con người c̣n bi đát, xă hội c̣n bất công, lịch sử c̣n lạc hướng.
Chưa lúc nào bằng lúc này, danh từ giác ngộ của đạo Phật được con người ưa dùng. Chưa lúc nào bằng lúc này, ư nghĩa sự giác ngộ cần được làm sáng tỏ. V́ con người đă lạm dụng từ “giác ngộ” một cách quá thường, quá bừa băi:
_ Giác ngộ quyền lợi cá nhân
_ Giác ngộ quyền lợi giai cấp
_ Giác ngộ quyền lợi dân tộc
Và c̣n nhiều thứ giác ngộ ...khác nữa; mà chẳng ai thực sự giác ngộ thân phận, mối tương quan giữa ḿnh với đời và nhiệm vụ của ḿnh đối với ḿnh, đối với xă hội, đối với vạn hữu cả. Có chăng chỉ là sự giác ngộ trong lời nói, trên sách báo. C̣n thực chứng giác ngộ th́ quả là chưa. Vẫn cứ chấp chặt lấy quyền lợi, địa vị, danh vọng thiển cận của ḿnh.
Muốn giải thoát cho đời khỏi khổ ải lầm than, trước hết hăy tự giải thoát cho ḿnh khỏi ṿng thành kiến, lợi danh đă. Mà muốn thực sự giải thoát cho ḿnh trọn vẹn th́ không thể không nghĩ tới và thực thi việc giải thoát cho đời; v́ ḿnh và đời gắn liền với nhau như h́nh với bóng. Không phóng tâm vươn tới giải thoát đời, th́ công việc giải thoát ḿnh chỉ mới tiến hành được một nửa, nếu không muốn nói là chưa được chi cả. Chỉ biết ḿnh tức là c̣n chấp chặt trong lớp vỏ cứng cá nhân, vô trách nhiệm, bỏ lỏng, buông trôi, trước sự bạo loạn của đời. Thái độ đó không phải là thái độ của người giác ngộ. Người giác ngộ chân chính là người thấu hiểu tất cả, làm tất cả, với một từ tâm, minh trí; không mưu lợi danh, không cầu thỏa chí, mà chỉ làm với một tâm nguyện, tận dụng khả năng góp phần thăng hóa con người, thắm tô cuộc đời, để tất cả chúng sinh đủ điều kiện tự chứng lấy ư nghĩa và cảnh tính “giải thoát sinh không” của ḿnh.
Cuộc đời của Đức Như Lai đă thực chứng điều ấy. Là Phật tử, những người may mắn được thừa kế đức sáng, trí tuệ của đức Phật, chúng ta không thể làm ngơ trước những khổ đau của xă hội. Chúng ta cần Trao cho thời đại một nội dung Phật chất, một nội dung Từ bi, trí tuệ, b́nh đẳng, vị tha để con người nương vào đó ổn định tâm tư, ổn định cuộc sống và cùng xây dựng một xă hội vui ấm.
Lịch sử nhân loại đang tiến vào thế tổng hợp lớn. Mọi vấn đề chính trị, kinh tế, văn hóa đều đang vươn khỏi phạm vi quốc gia, chủng tộc tới lĩnh vực quốc tế nhân loại. Con người ngày nay cần phải có một nhận thức tổng hợp ḥng gột bỏ mọi thành kiến tôn giáo, chủng tộc, giai cấp để xây dựng một xă hội trong đó: tự do vẫn tồn tại trong công lư; công lư không nhằm tiêu diệt tự do cá nhân, mà chính là bảo vệ mọi tự do của con người, tự do tư tưởng, tự do lựa chọn, tự do xây dựng cuộc sống, và tự do sáng tạo. Nhưng, như vậy, không có nghĩa là tự do quá trớn, tự do vô trách nhiệm, mà chính là phải ư thức được quyền tự do đó, phải có trách nhiệm về mọi hoạt động của ḿnh. Có thế mới duy tŕ nổi công lư, duy tŕ được sự quân b́nh xă hội. V́ nếu xă hội loạn th́ lập tức tự do bị tước đoạt; hoặc tự do bị tước đoạt th́ lập tức xă hội cũng loạn:
_ “Cái này hiện hữu th́ cái kia hiện hữu;
_ “Cái này không hiện hữu th́ cái kia không hiện hữu.
_ “Cái này sinh thành th́ cái kia sinh thành;
_ “Cái này hủy diệt th́ cái kia hủy diệt
_ Kinh A Hàm_
Đạo phật đă đoan chắc thế, thực tế đă quyết nhận thế, lẽ biến dịch sinh hóa của vạn vật là thế. Người Phật tử không thể quên được tiêu chuẩn đó của đạo Phật. Chúng ta cần thực thi nguyên tắc này trong cuộc sống, để cùng giải quyết những bế tắc hiện nay, để xây dựng một thế giới mà trong đó, tinh thần tư hữu, tổ chức gia đ́nh vẫn tồn tại ḥa hợp trong tổ chức quốc gia, vẫn tồn tại song hành trong tổ chức quốc tế và tinh thần nhân loại, để chấm dứt chiến tranh, điều ḥa mức sống cho trên khắp mặt đất, điều ḥa giai cấp trong xă hội, không c̣n thù hận đấu tranh. Một khi thù hận tan dần, ḷng tham nhẹ bớt, th́ mục tiêu giải thoát đă sáng tỏ trước bước đi của con người; và chiều hướng thượng của tôn giáo chân chính hẳn nhiên phải được con người thực hiện, để giải quyết sự vươn tới của tâm linh siêu thoát.
Với một t́nh thương vô biên, t́nh người thắm thiết, với một căn bản tự do tư tưởng, với một phương pháp tự tu, tự giác, tự chứng, đề cao năng lực và ư chí của con người. Với một nhận thức tổng hợp rộng lớn; một khả năng dung hóa tế nhị, một thái độ dung dị hiếu ḥa, đạo Phật chắc chắn đủ điều kiện Trao cho thời đại một nội dung cuộc sống tràn đầy hạnh phúc. Nhưng ai là người trao nội dung đó vào đời? Hẳn nhiên là Phật tử. Đạo Phật c̣n nở hoa kết trái hay không, không chỉ ở mấy tạng kinh điển mà chính ở những người hoằng pháp hôm nay có đủ đức, trí, tài, năng; có biết thích ứng với hoàn cảnh xă hội, để đưa đạo Phật vào thời đại, làm cho đạo Phật sống mạnh, sáng, đẹp, trên mọi nơi, trong mọi lúc, thích hợp với mọi người ở mọi tŕnh độ trí thức, mọi giai cấp. Đạo Phật c̣n trường tồn hay không là nhờ ở đó. Đạo Phật có đáp ứng được đ̣i hỏi đương thời không, nhờ ở đó.
Chúng ta hẳn đă có lần nghe thấy từ cửa miệng những người c̣n mang nặng thành kiến hệ phái, hoặc v́ chưa hiểu thấu đạo Phật, cho đạo Phật là một tôn giáo không t́nh cảm, vô thần, yếm thế xa ĺa cuộc đời, phản bội “nhân bản” làm cản đà tiến hóa của xă hội. Tất nhiên, họ có quyền tự do của họ, họ được hoài nghi, phê b́nh và lựa chọn. V́, đạo Phật không phải là một tín lư. Đạo Phật không vơ đoán. Đạo Phật không buộc ai phải tin theo rập khuôn như ḿnh. Đạo Phật chỉ là một lối hướng dẫn, ḥng dắt con người từ trạng thái tham lam mê muội sang trạng thái trong trinh siêu thoát. C̣n thực chứng được hay không là do nơi những con người tiếp nhận đạo Phật có gắng công thăng hóa nghiệp lực của ḿnh hay không. Ở đây, chúng ta không làm công việc thanh minh cho đạo Phật, v́ sự tồn tại trên hai ngh́n năm trăm năm nay, và đạo Phật đă dung hợp được với dân tộc tính các nước Á Đông, đang rọi ánh sáng chân lư vào nếp sống cơ khí Tây phương, thừa đủ để nói rằng: Đạo Phật không nông cạn như sự nông cạn của những người đứng ngoài, ngó phớt qua vào cái vỏ của đạo Phật, rồi chê bai, ngờ vực... (Tuy chúng ta không làm công việc thanh minh.) Nhưng chúng ta có bổn phận nói tiếng nói chân chính của người Phật tử, làm sáng ư sáng của đạo Phật, ḥng bớt đi cho con người phần nào ngộ nhận; ḥng khai quang cho nhăn thức của con người không những về đạo Phật, mà c̣n về mọi vấn đề khác nữa.
Nếu hiểu “t́nh cảm” theo nghĩa cảm xúc đam mê vật dục th́ đạo Phật không chủ trương duy tŕ thật, tuy không duy tŕ nhưng đạo Phật không chối rằng: ở thế giới chúng ta, một thế giới trong đó c̣n đầy rẫy dục vọng mê cuồng, c̣n những ham muốn thể chất. T́nh cảm của con người thường nhuốm thêm sắc dục; t́nh cảm không thuần tuư biểu lộ tự tâm linh trong trinh, mà t́nh cảm c̣n pha lẫn tính chất sinh lư và bối cảnh xă hội nữa. Do đó, Đức Thế Tôn đă mệnh danh cho cảnh giới chúng ta là “Dục giới” (Kàmadhàtuh) một thế giới mà sự sinh, trụ, dị, diệt c̣n tùy thuộc hoàn toàn vào vật dục, đam mê thể chất. Cao hơn cảnh giới chúng ta là cảnh “Sắc giới” (Rùpadhàtuh), thế giới của thần tiên, sinh, trụ, dị, diệt không bằng vật dục mà bằng sự rung ứng sắc tính. Cao hơn hai cảnh giới Dục, Sắc là cảnh “Vô sắc giới” (Árùpyadhàtuh), ở đây đời sống không bằng vật dục hay sắc tính mà bằng thức quan tương ứng, tương giao; nhưng vẫn c̣n trong ṿng sinh tử phiền năo. Vượt khỏi ba cảnh giới này mối tới được trạng thái “sinh không siêu thoát”, trạng thái của các bậc đại giác, một cảnh trong trinh toàn triệt, không vương ṿng sinh tử luân hồi.
Đức Phật cùng sống trong cảnh dục giới như ta, nhưng Ngài đă tự chiến đấu với ḿnh để gạn lọc t́nh cảm vật dục đam mê, để phát khởi t́nh cảm tâm linh trong sạch, thể hiện qua đức từ bi, đại trí, hỉ xả. Tiønh cảm của Ngài không chịu buộc dưới sóng tóc người đàn bà, không chỉ yêu riêng ḿnh, và những ǵ thuộc về ḿnh, không chỉ biết tới cha mẹ, vợ con, quyền quí. T́nh cảm của Ngài đă trào ra rung ứng với tất cả chúng sinh khổ đau. T́nh cảm ấy đă phát xuất từ tâm thể từ bi. Nếu đạo Phật không có t́nh cảm, th́ đức Thích Ca đă chẳng bao giờ xuất gia, đă chẳng bao giờ quan tâm băn khoăn trước cảnh sinh tử, niềm thống thiết của thế nhân, trước cảnh tranh giành giết chóc giữa chúng sinh tham sống mà chẳng hay biết được rằng ḿnh đang chết, và tất nhiên không có cảnh bồng con cừu non trên đường cát bụi... T́nh cảm của siêu nhân là ở đó. T́nh cảm của đạo Phật là ở đó; mà chỉ ở đó mới có được ư nghĩa chân thực của t́nh cảm, một thứ t́nh cảm tâm linh trong sạch.
Bảo rằng đạo Phật “vô thần” th́ quả là vội vàng, quả là chủ quan, không hiểu ǵ về đạo Phật cả. Nhưng, nếu t́m ở đạo Phật một vị thần có bản tính biết yêu ghét, có uy quyền, tức là được nhân -cách -hóa theo óc tưởng tượng của con người th́ nhất định không có ở đạo Phật. Nếu hiểu thần theo nghĩa tâm - thần -thường -hằng –trong –trinh -bản -thể -của -thực -hữu, một chân lư cao tột mà tâm thức con người luôn luôn vươn tới, để đạt được trạng thái trong trinh ấy, th́ hẳn nhiên là có. Tâm thần là bản thể của thực hữu, nên có trong mọi loài, mọi vật, nhưng v́ vọng niệm mê lầm, như những lớp sa mù che phủ, khiến tri thức con người không thấy được. Con người cần gạn lọc t́nh cảm trinh khiết, khai quang trí tuệ, đẩy lui tham vọng u muội, mới mong làm sáng được tâm thần tự tại, ḥa được với tâm thần đại thể. Như thế đạo Phật không phải là Vô mà là Hữu thần. Thần không ở đâu xa, thần không ban phúc giáng họa mà thần ở trong mỗi người, mỗi vật, chỉ cần làm sáng tâm thần là đạt được chân lư cao nhất của cuộc đời. Đạo Phật đă mệnh danh cho tâm thần nhiều tên gọi khác nhau như: Phật tính, Chân như, Tính cảnh, Niết Bàn... đều biểu hiện ư niệm trong trinh thường hằng của tâm thể, tất cả đều thu vào một chữ “Tâm” mà tâm th́ ở mọi loài, mọi vật đều có thể tự tu, tự luyện tự giác, để tự chứng lấy cảnh giới trong sáng của tâm -thể.
Bởi quan niệm Tâm là bản thể nội tại nơi mỗi người, mỗi vật, nên chẳng những đạo Phật không làm hèn con người mà chính lại làm cho giá trị, địa vị và khả năng con người thêm cao, thêm mạnh. Tuy đạo Phật dùng chung từ “chúng sinh” để chỉ những chủng loại hữu t́nh, nhưng vẫn có điểm khác nhau, là nơi nghiệp lực của mỗi vật, mỗi loài. Loài người ở vào cấp bậc cao nhất trong chúng sinh. Loài người là chặng cuối cùng của dục giới, có khả năng chứng ngộ để thoát khỏi ṿng sinh tử luân hồi. Nếu dùng theo từ ngữ đương thời th́ đạo Phật đă nói lên đầy đủ và trọn vẹn ư nghĩa Nhân bản nhất. Đạo Phật đă mạnh bạo và thẳng thắn phóng trí tuệ vào thực tế đau khổ cuộc đời, không trốn tránh sự thật ê chề của kiếp người, không ỷ lại, van xin, trông đợi ở sự bao bọc trợ giúp của bất cứ một ngoại lực nào, mà tự t́m chính nơi ḿnh để tự giải thoát ḿnh và giải phóng đời. Con người chỉ giải thoát được thân phận khi nào tự giác chứng thôi. Nếu tự ḿnh không cứu ḿnh th́ không ai cứu ḿnh nổi, ḿnh phải hoàn tất trách nhiệm và công tŕnh tu dưỡng của ḿnh, không ai gánh đỡ cho ḿnh cả. Có chăng, người khác chỉ tiếp tay cho ḿnh, cùng lắm là hướng dẫn cho ḿnh trong một phạm vi nào đó. C̣n quyết định tối hậu vẫn do nơi ḿnh. Đó là điều tâm nguyện của người Phật tử đi theo hướng Phật.
Đă đề cao đức Tự chủ, tự do và tự tạo, th́ nhất định đạo Phật không bao giờ yếm thế, không trốn tránh cuộc đời và trách nhiệm đối với con người. Đạo Phật luôn luôn đáp ứng với nhu cầu trí thức và nghiệp lực của mỗi người, mỗi loài. Ở mỗi người, mỗi loài, đạo Phật đều có phương pháp hướng dẫn riêng để tự thân mỗi người, mỗi loài thăng hóa thân phận ḿnh. Sở dĩ có sự ngộ nhận trên là do nơi đức từ bi, thái độ bao dung, khoan ḥa của người Phật tử chân chính điển h́nh, luôn luôn chịu đựng phần thiệt, vui vẻ tha thứ nhiều hơn là cạnh tranh bồng bột. Như vậy là can đảm và khó khăn lắm mới giữ nổi thái độ dung dị trước những chướng tai gai mắt đó. V́, người Phật tử dù sao cũng chỉ là một người vẫn c̣n nặng nhiều với cảnh tính dục giới, nhưng khác hơn người thường là biết làm chủ ḿnh, làm chủ hành động của ḿnh, không để cho những hành động đó thành xuẩn động. Tất cả Phật tử hiểu đạo pháp đều hiểu rằng: cạnh tranh, tham lam, chẳng những không đẹp đẽ ǵ mà chỉ làm tăng thêm đau khổ cho ḿnh, cho đời thôi. Nên không lăn vào ṿng lợi danh, nhưng với nghĩa vụ làm người, bổn phận đối với xă hội, Phật tử dù chịu xả thân cũng không than tiếc. Nếu không có sự hiểu biết đó, đạo Phật đă chẳng thể tồn tại trên hai thiên niên kỷ và đạo Phật cũng chẳng đặt vấn đề hoằng-dương chính - pháp làm chi nữa.
Nếu cho rằng đạo Phật làm cản đà “tiến hóa” của nhân loại th́ hăy xét lại đă. Những cuộc cách mạng xă hội hiện nay đă đến sau các phong trào giải phóng thân phận con người khỏi phong tỏa thần quyền với mục đích t́m lấy sự Tự chủ cho con người, Tự do cho tư tưởng và Tự tạo lấy cuộc sống văn minh, chính đă được đạo Phật thuyết minh ngay từ lúc đức Phật thành đạo. Như vậy là đi trước đà tiến hóa trên hai ngh́n năm trăm năm chứ không phải là đi sau, hay cản bước lịch sử. Với một ư chí tự tạo, chưa hề bao giờ đạo Phật ḱm hăm sự tiến bộ của kỹ thuật khoa học mà chỉ phát tâm đem vào cho xă hội, cho những tiến bộ vật chất ấy một nội dung Phật-chất, để kỹ thuật khỏi quay lại tàn sát con người, phá tán xă hội.
Lúc này hơn lúc nào hết, xă hội đang đ̣i hỏi một hướng tiến: Nghệ thuật, học thuật, kỹ thuật đang đ̣i hỏi một nội dung thương vui, minh mẫn và thực tế để cung ứng cho con người thời đại, đạo Phật có đủ mọi yếu tố đó.
Thế nhưng từ trước đến nay con người thường chỉ t́m nơi đạo Phật một tôn giáo dưới h́nh thức cổ kính, thâm uyên, ch́m ḿnh trong màu áo tiếng chuông, trong việc cúng Phật cầu siêu. Tin Phật như tin trời, thờ Chúa. Linh thiêng hóa đức Phật như một thượng đế toàn năng, có quyền ban phát ơn lành. Sự lầm lạc này không những hại cho công cuộc tu chứng của ḿnh, mà chẳng làm vẻ vang ǵ cho đạo Phật cả; trái lại, c̣n thêm nhiều những tấm màn che khuất mất một nội dung đạo Phật sáng, đẹp, thực tiễn, khiến cho những người chưa hiểu, ngộ nhận nhiều điều đáng tiếc về đạo Phật. Nếu ta không cất bỏ được tấm màn h́nh thức dày đặc đang bao trùm đạo Phật th́ tự ta, tự nơi ngộ tín của ta, ta đă thoái hóa Phật giáo, đạo Phật đáng lẽ hướng dẫn ta trên đường giải thoát, trong thực tế xây dựng cuộc sống no lành, lại hóa ta một thứ cùm xích làm chậm sự chứng ngộ của ta, của đời.
Ở một thạch động thanh tịnh thâm u, nơi tu luyện và đào tạo tăng tài của một vị Thiền sư chứng ngộ, ngài đă hướng dẫn cho rất nhiều tăng sĩ chứng đạo. Nhưng trong số đó có một đệ tử ngoan ngoăn thuần thành, hết ḷng tin Phật, yêu thầy, thương bạn. Không bao giờ phạm một lỗi nhỏ, không bao giờ làm trái ư thầy. Thế mà hết mùa tuyết này tan tới mùa băng kia đóng, hết lớp bạn này tới lớp bạn khác ngộ đạo, xuống núi hoằng dương, người đệ tử này vẫn không chứng nổi phép mầu.
Vị Thiền sư sau nhiều năm t́m hiểu, ngài đă thấy được căn nguyên của sự chậm ngộ đạo đó.
Mùa tuyết năm nay đă về, đem theo một trận băo lớn. Thạch động toát ra một sức lạnh ghê người. Ngài hiểu rằng đă đến lúc phải ra tay để giúp sức cho người đệ tử yêu chứng ngộ. Sau khi thăm khắp nơi trong thạch động, ngài về ngồi trên bồ đoàn, cạnh bồ đoàn là một ḷ sưởi sắp tàn. Ngài gọi người đệ tử đến và dạy:
_ Con hăy thêm củi vào ḷ sưởi cho ấm.
Người học tṛ vâng lệnh ra đi, nhưng tuyết xuống mấy ngày liền, củi dự trữ đă hết, mà nh́n ra trời th́ tuyết phủ trắng xóa không thể t́m được đường xuống núi. Sau nhiều cố gắng vô ích, người học tṛ buồn rầu trở vào lạy thầy:
_Bạch Thầy, củi trong động đă hết, mà ngoài trời băo tuyết quá lớn. Con xin về đây chịu lỗi với Thầy.
Vị thiền sư khoan dung dạy người đồ đệ rằng:
_ Con hăy cố t́m xem trong động, có thứ ǵ bằng gỗ th́ đem ra cho thầy. Người đệ tử ngoan ngoăn trở vào trong, lục lọi khắp nơi. Nhưng tất cả mọi vật dụng đều toàn bằng đá, không có thứ nào bằng gỗ cả. Đành trở ra thưa lại với thầy:
_ Thưa Thầy trong động không có thứ chi bằng gỗ cả.
Vị Thiền sư nhân từ dạy thêm:
_ Con cố t́m lại xem, thầy chắc thế nào trong động cũng có vật bằng gỗ đấy. Lần này người đệ tử quá sức lo sợ, t́m kiếm khắp nơi nhưng vô hiệu, vào cả trong điện Phật, cũng không có chi bằng gỗ cả! Người đệ tử quỳ trước Phật điện cầu xin Đức Thế tôn khai sáng cho ḿnh. Rồi lại tiếp tục soát không trừ chỗ nào; tính nhẩm lại tất cả th́ chỉ trừ pho tượng Phật bằng gỗ, ngoài ra toàn bằng sắt và đá cả. Thất vọng hoàn toàn. Người đệ tử run sợ ra thưa lại với Thầy:
_ Lạy thầy, trong động, ngoài pho tượng Đức Thế Tôn, không c̣n thứ ǵ bằng gỗ cả.
Vị Thiền sư mất hẳn vẻ trầm tĩnh thường nhật, ông lớn tiếng:
_ Ta đă bảo lấy bất cứ vật ǵ bằng gỗ ra đây, ngươi c̣n hỏi chi nữa, đi ngay. Người đệ tử run sợ đi vào trong điện. Đầu dao động lên biết bao ư nghĩ, bao câu hỏi, nhưng đều không có câu trả lời. Sau khi lạy Đức Thế Tôn, người đệ tử ôm pho tượng xuống đưa ra trước mặt thầy.
Vẻ b́nh tĩnh nhân từ đă trở lại trên mặt và tia nh́n của vị Thiền sư, ngài khoan thai cầm cây búa bên cạnh ḷ sưởi, giơ lên bổ thẳng xuống pho tượng thếp vàng long lanh. Pho tượng vỡ ra làm đôi, rồi làm nhiều mảnh. Như tâm tư nát vụn của người đệ tử. Toàn thân người đệ tử run lên, nước mắt tràn trề, trong lúc đó vị Thiền sư chậm răi cầm từng miếng cốt tượng quăng vào lửa, ngọn lửa bừng sáng, tỏa khắp thạch động mờ mờ tối đục. Tâm thức người đệ tử cũng bừng sáng và từ sát-na đó chứng ngộ đạo pháp của Đức Thế Tôn.
Đă tới lúc chúng ta cần vén màn h́nh thức để t́m vào nội dung chân lư của đạo Phật, ḥng Trao cho thời đại trí thức hôm nay một đạo Phật linh động, thực tế, thích ứng với như cầu tinh thần của nhân loại, để mọi người t́m nơi đạo Phật một nền văn hóa rực rỡ, hợp với lịch sử tiến bộ xă hội, một hướng thoát cho tâm linh con người.
Đạo Phật là kết tinh của các hệ phái tư tưởng thâm sâu Ấn độ cổ xưa. Đạo Phật ra đời để tổng hợp mọi khuynh hướng thần học, đạo học, triết học của văn minh Vệ đà. Đạo Phật là tiếng nói trọn vẹn, là một hệ thống tư tưởng vững mạnh và cao rộng nhất trong các hệ thống tư tưởng cổ kim đông tây. T́m trong đạo Phật ta thấy mọi vấn đề từ đại thể tới chi tiết của sự việc đă và đang biến diễn trong vũ trụ đều được đặt ra và đều có phương pháp giải quyết. Nhưng, v́ từ ngữ, v́ h́nh thức của người xưa khác với ngày nay, nên ta khó lĩnh hội mau chóng, thấu đáo được đạo Phật. Bổn phận của người hoàng pháp hôm nay, là làm điểm sáng của nội dung Phật chất, đem vào những h́nh thức kỹ thuật, nghệ thuật, học thuật hiện đại một tinh thần sáng động toàn diện của đạo Phật.
Một đạo Phật tổng hợp giữa những anh hoa của cuộc đời, giữa những phát kiến truyền tiếp của một dân tộc sống giữa núi rừng trùng điệp; tư tưởng luôn luôn vươn lên rọi vào những bí ẩn hầu như ảo diễn của vũ trụ vô biên; v́ họ luôn luôn cảm thấy ḿnh như bị giam cầm trong một khung cảnh tối tăm nếu từ buổi b́nh minh của tư tưởng con người đă nhận rằng minh nằm trong tṛ ảo hóa của Brahma, một vị thượng đế, để thành h́nh một tôn giáo Brahman, với một quan niệm luân hồi miên tục truyền kiếp và sự phân hóa xă hội tới cùng cực đă sản sinh ra không biết bao nhiêu giai cấp. Triết phái Upanishad xuất hiện, tuy chưa hẳn là chối bỏ hết quyền lực của Brahma nhưng đă tỏ dấu hoài nghi tột độ về những tṛ ảo diễn phi lư vô ích của vũ trụ. Từ tư tưởng hoài nghi này đă mở lối cho những triết phái khác ra đời. Phái Vedanta đă đưa gần Brahma lại với con người, đưa ngay vào trong con người, để chủ trương t́m về nguồn b́nh đẳng của vũ trụ. Quá khích hợp, phái Vaisesika hoàn toàn đứng trên quan điểm cực vi duy vật để thành lập hệ thống triết học của ḿnh. Đi tới trạng thái ôn ḥa, triết học Samkhya ra đời, chủ trương vũ trụ có thần-ngă và tự- tính; mong cầu của thần ngă thông với tự tính thành ra những hiện tượng ảo hóa. Nếu dẹp bỏ mong cầu th́ ảo hóa sẽ tan, chỉ c̣n tự tính tồn tại trong thần ngă mà thôi. Sau trên hai ngàn năm trăm năm, Đức Phật ra đời đă dung hóa tất cả mọi khuynh hướng tư tưởng cổ xưa để xây dựng thành một hệ thống đạo Phật hết sức rộng lớn căn cứ trên đức Từ bi, khả năng Giác ngộ của tâm thức, trên tinh thần Tự chủ, Tự do, Tự tạo, đức Phật trao cho đời một nội dung cuộc sống toàn diện cả về tâm linh, luận chứng lẫn phương pháp giác ngộ.
Ngài đă nh́n thẳng vào sự vật, vào cuộc đời mà dạy rằng: “Vạn hữu là thế đó”, chân lư không ở đâu xa mà ở ngay trong vạn pháp. Ngài đă trao cho nhân loại một nhận thức quan về vạn pháp:
_ Các hành vô thường
_ Các pháp vô ngă
_ Bản thể chân như
Để con người dùng làm ch́a khóa tự mở lấy kho tàng vô biên của trí tuệ, khám phá những bí mật của vũ trụ, đau khổ của cuộc đời. Rồi nương vào đó con người sẽ cởi lần chấp mê u tối, trở lại với bản thể trong trinh của ḿnh.
Vũ trụ kết tụ bởi những hệ thống nhân duyên, con người muốn tham hóa, thấu triệt vũ trụ th́ cần nương vào thuyết nhân-duyên-quả- sinh để mà t́m hiểu, để sống hợp với lẽ tiến hoá của vũ trụ. Rồi dựa vào nguyên tắc đó, con người tự thăng hóa nghiệp lực của ḿnh, bằng cách gây nhiều nhân tốt.
Thân phận con người ch́m đắm trong cảnh khổ đau, sinh tử luân hồi. Sự khổ đau vốn do dục vọng đam mê nơi mỗi người phát sinh, rồi tăng trưởng thêm măi. Chẳng những con người không hạn chế ḷng tham mà mỗi ngày lại huân tập thêm giữ làm tư kiến, khiến cho khổ đau chồng chất đầy rẫy lên thân phận con người. Để chặn đứng khổ đau, con người cần tận diệt dục vọng, khai quang trí tuệ, để thăng hóa nghiệp lực trên con đường giải thoát.
Được vậy con người cần thực thi Tám Con Đường Chính (Aryastaniga Màrganmàni) của Đạo Giải Thoát bằng phương pháp Tự tu, Tự giác, Tự chứng để đạt tới cảnh “sinh không viên măn”.
Đạo Phật đă lấy khởi điểm từ tâm linh, qua thực tế, để hướng tâm linh lên đường giải thoát, nhằm cất đi những gánh nặng khổ đau của con người. Nhưng đạo Phật vẫn chưa nhận đấy là chân lư tuyệt đối, mà đấy chỉ là phương tiện giúp con người tự chứng lấy chân lư thôi. Tức là đạo Phật đă đề cao khả năng, địa vị con người và sự tự do tuyệt đối về tư tưởng. Nhờ vậy đă mở lối cho người hậu thế được góp sức xây dựng đạo Phật mỗi ngày một giàu đẹp thêm hơn. Cũng chính v́ tôn trọng tự do con người nên khi truyền đạo đă không gặp một cuộc xung đột nào và được mọi người tiếp nhận như chính tiếp nhận sự phát minh của trí thức ḿnh vậy.
Trên hai thiên niên kỷ tồn tại hợp nhất với nếp sống con người hiếu ḥa đông phưong, Đạo Phật mỗi ngày một thêm phong phú, kho tàng văn hóa mỗi ngày một thêm tươi đẹp.
Về nghệ thuật: phải nói rằng đạo Phật ngay khi phát từ kim ngôn đức Thế Tôn đă được lồng dưới h́nh thức nghệ thuật rồi. Những lời Ngài giảng dạy môn đệ đều tiềm ẩn bên trong những câu chuyện sống động hợp với tŕnh độ và khả năng thưởng thức của mọi người. Những câu chuyện đó được các đệ tử ghi lại qua kinh “Bách Dụ”. Xét về nội dung của các câu chuyện th́ mỗi chuyện đều mang một tính chất truyền phổ tư tưởng của đạo Giải thoát, hoặc miêu tả những khổ đau của con người và nguyên nhân phát sinh khổ đau, đồng thời có một phương pháp giải quyết tùy theo hoàn cảnh, trường hợp và nghiệp lực của mỗi nhân vật được Ngài dựng lên trong câu chuyện. Nhờ vậy đệ tử mau hiểu và dễ sống theo những nhân vật trong truyện.
Cách sống khoan ḥa và trang nghiêm của Đức Phật đă thành h́nh ngay một cung thức lễ nghi cho đạo Phật. Giọng giảng đều đều và có mănh lực thu hút tư tưởng của con người đă mở lối cho những vần điệu âm thanh của câu kinh, bài kệ, tiếng chuông, nhịp mơ sau này. Văn, Lễ, Thi, Nhạc của đạo Phật mở đầu ngay từ ngày đức Phật chưa nhập diệt. H́nh ảnh của Ngài đă được ghi lại qua nét Họa, Khắc và được Phật tử thành lập Phật-tự để kính, thờ. Họa, Khắc và Kiến trúc của Phật giáo ra đời. Rồi sau đấy sự tích đức Phật, những câu chuyện của Ngài đă được dựng thành Kịch, quay thành phim để phổ biến trong quần chúng. Như vậy mọi ngành của nghệ thuật như Văn, Thơ, Lễ, Nhạc, Họa, Khắc, Kiến trúc, Kịch, Ảnh đă nảy nở toàn vẹn trong một truyền thống Từ-bi, Trí- tuệ nhưng không khép kín mà luôn luôn mang những h́nh thức, sắc thái của mỗi dân tộc đă được đạo Phật truyền đến. Nhờ có nội dung chuyên nhất đó, nên càng nhiều sắc thái, nền nghệ thuật đạo Phật càng thêm sáng, đẹp, giàu có, và nội dung đạo Phật càng thấm sâu vào tâm thức con người, càng thăng hóa thêm đẹp các nền văn hóa dân tộc của mỗi nước đă tiếp nhận đạo Phật.
Về học thuật: Với một nhận thức tổng hợp rộng lớn, với một căn bản tự do tư tưởng, đạo Phật đă phát triển và được sự đóng góp của người trí thức cổ kim để thành lập một nền văn học vĩ đại. Phải nói rằng đó là rừng kinh biển chữ. Kinh điển Phật giáo chia làm ba loại chính là: Kinh, Luật, Luận.
Kinh tạng (Sùtrạm): gồm tất cả Giáo, Lư, Hành, Quả do Đức Thế Tôn nói ra được các đệ tử kết tập lại trong năm đại bộ: Hoa Nghiêm, Phương đẳng, Bát Nhă, Pháp Hoa, Niết Bàn.
Luật tạng (Vinayah): tập hợp tất cả giới luật của đạo Phật trong sự hướng dẫn tu tŕ các bậc xuất gia cũng như tại gia, để giữ cho hệ thống đạo Phật được bền chặt.
Luận tạng (Abhidharmah): bao hàm những tác phẩm nghị luận, với mục đích diễn giải rộng ư nghĩa kinh tạng, Kho tàng Luận-tạng rất lớn, đó là sự đóng góp miên tục của các Phật tử qua từng thời đại.
Sau khi Thế tôn nhập diệt, đại đệ tử Ca Diếp triệu tập đại hội kết tập những lời Phật dạy và định giới luật, ngăn ngừa những ngụy thuyết và những hành động si mê của tăng sĩ. Đây là lần kết tập thứ nhất gồm trên dưới 500 đệ tử Phật, họp tại thành Vương xá. Tạng kinh măi về sau mới được biên chép thành hai thứ chữ Pali và Sanskrit. Kinh do Đại đức A-Nan đọc. Luật do Đại đức Ưu -Ba- li đọc. C̣n Luận th́ thuộc phần hậu thế diễn giải theo kinh. Kinh điển được kết tập lần thứ nhất này là kinh A-hàm và luật Bát -thập-tụng.
Khoảng một thế kỷ sau, cuộc kết tập thứ hai được tổ chức tại thành Tỳ-Xá-Ly, nhằm kiểm soát lại kinh điển và giáo luật, đồng thời xét về các dị thuyết hiện lưu hành trong đạo. Kư kết tập này manh nha cho cuộc phân phái sau này.
Theo truyền thuyết th́ ngài Đại-Thiên (Mahadeva) đề ra năm điều tân thuyết thổi lên một phong trào Tự do tư tưởng trong đạo Phật: chia đạo Phật làm hai phái, phái bảo thủ truyền thống là Thượng tọa bộ, phái cấp tiến tự do là Đại chúng bộ. Lần lần Thượng tọa bộ c̣n phân thành nhiều bộ khác như: Nhất thiết hữu bộ, Độc tử bộ, Pháp thượng bộ, Hiền vị bộ, Chính lượng bộ, Mật lâm sơn bộ, Hóa địa bộ, Pháp tặng bộ, Ẩm quang bộ và Kinh lượng bộ. Rồi Đại chúng bộ cũng lại phân tán thành tám bộ: Nhất thuyết bộ. Thuyết xuất thế bộ, Kế dậng bộ, Đa văn bộ, Tây sơn trụ bộ, Chế đa sơn bộ, Thuyết giả bộ và Bắc sơn trụ bộ. Thật là một quang cảnh náo nhiệt. Do những cuộc phân bộ này mà kho tàng đạo Phật trở thành rộng lớn mung lung tới độ khiến người học Phật hiện nay thường bị lạc mất hướng chính. Đấy cũng là một trong những điểm quan trọng mà người hoằng pháp hôm nay phải lưu tâm, phải gạn lọc tinh lư Phật, trước khi trứ tác Phật điển.
V́ không những qua sự phồn tạp gần như trái ngược giữa các bộ phái, kể từ đời vua Ca-Nhị-Sắc-Ca vào thế kỷ thứ hai, đạo Phật dứt khoát chia làm hai ngành. Bắc phương Đại chúng bộ, Nam hương Thượng tọa bộ để thi đua quang tỏa Phật pháp ra thế giới nữa: Bắc phương Phật giáo lấy Népal làm cứ điểm xuất phát Tây Tạng Trung Hoa rồi phân tán ra Mông cổ, Măn Châu, Triều tiên, Nhật bản và Việt Nam. Nam phương Phật giáo đặt khởi điểm chính tại Tích Lan truyền sang Miến điện, Thái Lan, Cao miên và Lào. Đi đến đâu dung hợp tới đó, nên đạo Phật càng thêm nhiều đặc tính mới.
Hiện nay các nhà Phật học và các đại biểu chính thức của mỗi quốc gia đạo Phật đang cố gắng thực hiện cuộc thống nhất đạo Phật hầu cung ứng cho nhân loại một sức mạnh tinh thần để bảo vệ ḥa b́nh và hạnh phúc cho con người trên toàn thế giới. Như thế có nghĩa trên hai ngh́n năm phân hóa, lịch sử đạo Phật đang chuyển dần vào thế tổng hợp. Một chứng minh cụ thể là cuộc thống nhất tông phái Nam Bắc tông, trong Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam đă thể hiện vào mùa xuân năm 1964. Cuộc thống nhất này mở đầu cho cuộc thống nhất đạo Phật thế giới ngày mai. Muốn đẩy mạnh cuộc thống nhất đi đến thành công, Phật tử cần đập tan mọi vỏ cứng, mở tung mọi cửa ḷng để đón gió ngàn phương, đồng thời t́m sâu vào nội dung căn bản của đạo Phật, của Đức giáo chủ duy nhất.
Về kỹ thuật- Với căn bản đạo Phật tuy không đủ điều kiện nhân lực, vật lực để thành lập một ngành kỹ thuật cơ giới, nhưng đạo Phật đă nói lên nguyên tắc căn bản của khoa học rồi vậy. Mà khoa học kỹ thuật vốn là kết quả của công cuộc suy tư thực nghiệm của con người. Nên trước khi có được nền khoa học cơ giới văn minh như ngày nay, lư thuyết khoa học phải có trước để dẫn lối cho công cuộc thực chứng của con người. Ngày nay khoa học càng tiến, càng đi sâu vào thế giới hạch tâm, vào lĩnh vực không gian th́ càng thấy gần đạo Phật; tuy không xây dựng trên vật chất cực vi, nhưng với tâm linh giác ngộ, đạo Phật giải thích vũ trụ một cách rất khoa học.
Khi khoa học t́m được năng lực nguyên tử tiềm ẩn trong vật chất th́ cũng chính là lúc nhà trí thức quan tâm nhiều tới luận chứng của đạo Phật. V́ Phật đă quyết nhận trong mỗi loài, mỗi vật của vạn hữu đều có phần năng lực là Phật tính. Và, khi các nhà thiên văn học xác nhận ngoài thế giới chúng ta c̣n rất nhiều thế giới có sinh vật khác nữa, trong vũ trụ, th́ trước đó hai thiên niên kỷ, sau khi rời cội bồ đề, đức Phật đă dạy rằng trong vũ trụ có tam thiên đại thiên thế giới, ngoài thế giới chúng ta. Thật là hoang đường viễn vông đối với nhận thức nhân loại đương thời của Ngài. Nhưng, tới nay, khoa học của thế giới văn minh chúng ta đă xác nhận.
Sơ lược mấy nét đại cương, ta thấy đạo Phật không chỉ là một Triết học, Đạo học mà c̣n là một cơ bản của Khoa học. Đạo Phật, ngoài công cuộc giải thoát tâm thức con người c̣n là một hệ thuyết thực tế có đủ khả năng, đủ điều kiện trở thành một nền Văn hóa toàn triệt gồm đầy đủ các yếu tố nghệ thuật, học thuật và kỹ thuật nữa. Nhưng v́ chú trọng nhiều về tâm linh hơn, nên đạo Phật mang nhiều màu sắc tôn giáo, để rồi nhân loại quên mất những khía cạnh khác của đạo Phật.
Đă đến lúc những người thừa kế đức sáng của đức Phật cần phải cụ thể hóa những nét tươi sáng của đạo Phật ra bằng hành động, để làm Đẹp, làm Sáng, làm Lành cho con người và cuộc đời, để đạo Phật măi măi thích ứng với hoàn cảnh xă hội, đáp ứng được mọi nhu cầu của nhân loại trí thức thời đại.
Nói tới văn hóa đạo Phật một nền văn hóa tổn hợp đă truyền đời trên hai ngh́n năm trăm năm nay là vượt sức một người, nhất là đem cô đọng trong một bài th́ không thể tránh được những thiếu sót ngoài ư muốn. Nên, ở đây, chúng tôi chỉ sơ lược tŕnh bày mấy nét chính mà thôi. Và xin tóm tắt:
Nét thứ nhất tŕnh bày về Thời đại chúng ta và lối giải quyết của đạo Phật trong thực tế.
Nét thứ hai tŕnh bày những Ngộ nhận của con người về đạo Phật.
Nét thứ ba tŕnh bày những Nguyên tắc căn bản của đạo Phật.
Nét thứ tư tŕnh bày về nền Văn hóa đạo Phật.
Tất cả với mục đích góp phần cùng Phật tử và độc giả bốn phương một vài ư kiến trong công cuộc hoằng pháp hiện nay.
Ánh sáng Từ Bi đến với chúng ta
__________________
Vật cùng tất biến,vật biến tất thông !
|
Diễn đàn bị khoá)
Chủ đề: TRAO CHO THỜI ĐẠI MỘT NỘI DUNG PHẬT CHẤT
