| Tác giả |
|
TTruMeTin
Thượng Khách
Đă tham gia: 05 December 2002
Nơi cư ngụ: Canada
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 262
|
| Msg 1 of 4: Đă gửi: 14 June 2007 lúc 6:44pm | Đă lưu IP
|
|
|
Ngũ hành của sao trong mối tương quan với màu sắc sao khi quan sát
Trong lá số Tử Vi, Trần Đoàn đă mượn một số tên các vị sao đă có sẵn trong Thiên Văn cổ để thành lập lá số. Mỗi vị sao trên trời đều có một ngũ hành tương ứng, và theo suy đoán hợp lư th́ chúng ta có thể cho rằng việc xác định ngũ hành của các vị sao phải dựa trên cơ sở màu sắc của sao mà người xưa quan sát và ghi nhận, từ màu sắc đó họ chuyển đổi qua ngũ hành theo qui tắc đă có: hành Kim sắc trắng, hành Thủy sắc đen, hành Mộc màu xanh, hành Hỏa màu đỏ và hành Thổ màu vàng. Trong Thiên Quan thư, Tư Mă Thiên viết:
“Muốn xem sắc trắng của tinh tú, hăy nh́n sao Thiên Lang; muốn xem sắc đỏ, hăy nh́n sao Tâm, muốn xem sắc vàng, hăy nh́n sao Sâm Tả, xem sắc xanh hăy nh́n sao Sâm Hữu, sắc đen th́ nh́n sao Khuê“
Dưới đây là bảng nêu sự tương quan giữa chỉ số màu sắc B-V của sao(color index), loại quang phổ (spectral type) và màu sắc ước lượng (Approximate Color) (theo http://domeofthesky.com/clicks/bv.html)
Chỉ số màu sắc Loại quang phổ Màu ước lượng
1.41 &n bsp; &n bsp;M0 Đỏ
0.82 K0 Cam
0.59 G0 Vàng
0.31 F0 Hơi vàng
0.00 A0 Trắng
-0.29 B0 Xanh
Trong bảng hoàn toàn không có màu đen, và thực tế th́ không có sao nào màu đen cả, nhưng ta có thể dự đoán là màu đen sẽ lẫn lộn vào hai trường hợp: màu đỏ hoặc màu xanh, khi hai màu này tối đi th́ khả năng cổ nhân sẽ cho là màu đen
Chúng ta hăy thử so sánh các ngôi sao chuẩn mà Tư Mă Thiên đă đề ra với bảng chỉ số màu sắc xem có ǵ khác biệt:
Sao Thiên Lang (Sirius - cḥm Canis Major), là ngôi sao đôi sáng chói nhất bầu trời có B-V 0.00, chỉ số màu sắc A1Vm nên ta ước lượng là màu trắng
Sao Tâm hay sao Thương (Antares) có chỉ số màu sắc B-V +1.83, quang phổ loại M1.5Iab-Ib+B4Ve nên ta ước lượng màu đỏ
Sao Sâm (sao Rigel - b cḥm Orion), có chỉ số màu sắc B-V -0.03, quang phổ loại B8Ia nên ta ước lượng màu xanh.
Sao Khuê (Beta Andromedae, MIRACH) có chỉ số màu sắc B-V +1.58
quang phổ loại M0+IIIa nên ta ước lượng màu đỏ đậm (v́ B-V lớn hơn 1.41), Tư Mă Thiên cho là đen
(các số liệu có thể tham khảo tại http://www.astro.wisc.edu/~dolan/constellations/ , phần cḥm sao (constellations)hoặc ngôi sao (stars))
Riêng về sao Sâm tả, các bạn nào biết được nó là v́ sao nào trong thiên văn hiện tại th́ xin góp ư kiến bổ túc)
Qua trên, ta nhận thấy sự phân loại của người xưa và cách phân định màu sắc hiện tại có phần nào tương đồng
Nay ta hăy thử xem xét một số sao Bắc Đẩu, của cḥm Đại hùng tinh (URSA Major). Đại hùng có nghĩa là con gấu lớn
Sao DUBHE, với các tên gọi khác như Alpha Ursae Majoris, Dubb, Ak...) có chỉ số màu sắc B-V +1.07, quang phổ loại K0IIIa nên ta ước lượng gần như màu đỏ. Sao này một số người cho là sao Tham Lang, Bắc đẩu tinh, hành Mộc hoặc hành Mộc đới Thủy. Màu đỏ đă bị lẫn lộn khi quan sát bằng mắt là màu đen, hoặc xanh
Sao MERAK, với các tên gọi khác như Beta Ursae Majoris, Mirak...) có chỉ số màu sắc B-V -0.02, quang phổ loại A1V nên ta cho là màu trắng nghiêng về màu xanh (v́ B-V âm). Sao này người ta cho là sao Cự Môn, Bắc đẩu tinh, hành Thủy. Màu xanh đă được ghi nhận bằng mắt là màu đen
Sao PHAD, có nghĩa là đùi ("thigh"), với các tên gọi khác như Gamma Ursae Majoris, Phecda, Phekda, Phegda, Phekha, Phacd...)có chỉ số màu sắc B-V 0.00, quang phổ loại A0Ve nên ta ước lượng là màu trắng. Sao này được một số người cho là sao Lộc Tồn, Bắc đẩu tinh, có hành Thổ. Màu trắng được ghi nhận bằng mắt là màu vàng, hai màu đứng sát nhau trong bảng phân loại
Sao MEGREZ với các tên khác như Delta Ursae Majoris, Kaffa) có chỉ số màu sắc B-V +0.08, quang phổ loại A3V nên ta ước lượng màu sắc là trắng. Sao này được một số người cho là sao Văn Khúc, là Nam đẩu tinh, hành Thủy đới Hỏa, nhưng có người cho là sao Văn Xương, là Bắc đẩu tinh hành Kim đới Thổ. Màu trắng được ghi nhân bằng mắt là màu đỏ đen (nếu cho là sao Văn Khúc) hoặc trắng vàng (nếu cho là sao Văn Xương
Sao MIZAR với các tên gọi khác như Zeta Ursae Majoris, Mizat, Mirza...) có chỉ số màu sắc B-V +0.02, quang phổ loại A1VpSrSi nên ta ước lượng màu trắng. Sao này được một số người cho là sao Vũ Khúc, Bắc đẩu tinh, hành Kim. Màu trắng của sao được ghi nhận đúng
Sao ALIOTH, với các tên gọi khác như Epsilon Ursae Majoris, Aliath...) với chỉ số màu sắc B-V -0.02, quang phổ loại A0pCr nên ta ước lượng màu trắng nghiêng về xanh. Sao này một số người cho là sao Liêm Trinh, Bắc đẩu tinh, hành Mộc hoặc Hỏa
Sao ALKAID với các tên gọi khác như Eta Ursae Majoris, Benetnash, Benetnasch, Elkeid) có chỉ số màu sắc B-V -0.19, quang phổ loại B3V, nên ta ước lượng màu xanh tối. Sao này một số người cho là sao Phá Quân, Bắc đẩu tinh, hành Thủy. Màu xanh tối được ghi nhận bằng mắt là màu đen
Sao Alpha Ursae Minoris thuộc cḥm (constellation) Tiểu hùng tinh (Ursa minor, little dipper), với các tên gọi khác như POLARIS, Alruccabah; Cynosura; Phoenice; Lodestar; Pole Star; Tramontana; Angel Stern; Navigatoria; Star of Arcady; Yilduz; Mismar) có chỉ số màu sắc B-V +0.60, quang phổ loại F7:Ib-II nên ta ước lượng màu vàng. Sao này được người ta coi là sao Tử Vi, là Nam Bắc Đẩu tinh, hành Thổ. Màu vàng của sao được ghi nhận đúng
Sau đây ta hăy xem xét một số sao thuộc cḥm sao Nhân Mă (Sagittarius), mà Tử vi gọi là Nam đẩu tinh:
Sao Phi Sagittarii (φ Sgr / φ Sagittarii) có quang phổ loại B8 giant nên ta ước lượng màu xanh. Sao này được người ta cho là sao Thiên Phủ, nhưng có người cho là Thiên Lương, Nam đẩu tinh hành Mộc
Sao Lambda Sagittarii (λ Sgr / λ Sagittarii), với các tên gọi khác như Kaus Borealis) có chỉ số màu sắc B-V +1.04, quang phổ loại K1+IIIb nên ta ước lượng màu cam. Sao này được người ta cho là sao Thiên Lương, Nam đẩu tinh, hành Mộc nhưng cũng có người xếp là sao Thiên Tướng, Nam đẩu tinh, hành thủy. Màu cam của sao được ghi nhận bằng mắt là màu xanh (nếu cho sao này là Thiên Lương) hoặc Đen (nếu cho sao này là Thiên Tướng)
Sao Mu Sagittarii (μ Sgr / μ Sagittarii) có quang phổ loại B2III nên ta ước lượng màu xanh. Sao này được người ta cho là sao Thiên Cơ, Nam đẩu tinh hành Mộc. Màu sắc của sao được ghi nhận đúng bằng mắt
Sao NUNKI, với các tên gọi khác như Sigma Sagittarii, Sadira... có chỉ số màu sắc B-V -0.22, quang phổ loại B2.5V nên ta ước lượng màu xanh. Sao này được người ta cho là sao Thiên Đồng, Nam đẩu tinh, hành Thủy. Màu xanh của sao được ghi nhận bằng mắt là màu đen
Sao Tau Sagittarii (τ Sgr / τ Sagittarii) với tên gọi khác là Hecatebolus (Greek Εκατηβολος có quang phổ loại K1+IIIb nên ta ước lượng màu cam. Người ta cho đây là sao Thiên Tướng, Nam đẩu tinh hành Thủy (nhưng có người cho đây là sao Thất Sát, Nam đẩu tinh hành Kim). Màu cam của sao được ghi nhận bằng mắt là màu đen (nếu cho sao này là Thiên Tướng) hoặc trắng (nếu cho sao này là Thất Sát)
Sao Zeta Sagittarii (ζ Sgr / ζ Sagittarii) là sao sáng thứ ba của cḥm Thiên Mă, với tên khác là Ascella, có chỉ số màu sắc B-V +0.08
quang phổ loại A2III+A4IV nên ta ước lượng màu trắng. Sao này được cho là sao Thất Sát, Nam đẩu tinh, hành Kim. Màu sắc của sao được ghi nhận đúng bằng mắt
Qua xem xét, chúng ta thấy có sự chênh lệch giữa chỉ số màu sắc hoặc loại quang phổ với ngũ hành của sao, và sự chênh lệch đó đương nhiên phải có. Tuy nhiên, ta nhận thấy phần nhiều sự chênh lệch rơi vào trường hợp xanh, cam hoặc đỏ được ghi nhận là đen, riêng trường hợp màu trắng th́ thông thường dễ trùng hợp
Bảng liệt kê các sao của Tử Vi với các tên gọi của Thiên văn hiện tại có thể chưa chính xác, xin các bạn đóng góp ư kiến, đồng thời nếu biết được sao nào trong Tử Vi cũng là một ngôi sao thực th́ các bạn nêu ra, kèm theo tên tiếng anh cho dễ tham khảo
Thân chào
TMT
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
TTruMeTin
Thượng Khách
Đă tham gia: 05 December 2002
Nơi cư ngụ: Canada
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 262
|
| Msg 2 of 4: Đă gửi: 15 June 2007 lúc 5:09pm | Đă lưu IP
|
|
|
Bạch Hổ
Trong Tử Vi, Bạch Hổ là tên một vị sao, nhưng theo thiên văn cổ của Trung Hoa th́ Bạch Hổ (tiếng Hoa 白虎) là một trong bốn tượng (The Four Symbols) của các chùm sao Trung Hoa và đôi khi được gọi là Bạch Hổ Tây Phương (西方白虎), và nó đại diện cho phương Tây và mùa Thu
Bốn tượng (The Four Symbols - tiếng Hoa: 四象) là bốn con vật thần thoại trong các cḥm sao Trung Hoa. Đó là
Rồng ở phương Đông (Azure Dragon of the East, tiếng Hoa 青龍)
Phượng ở phương Nam (Vermilion Bird of the South, tiếng Hoa 朱雀)
Bạch Hổ ở phương Tây (White Tiger of the West, tiếng Hoa 白虎)
Quy (rùa đen) ở phương Bắc (Black Tortoise of the North, tiếng Hoa 玄武)
Vào thời nhà Hán, người ta tin Hổ là vua của các loài vật. Theo huyền thoại, khi Hổ sống đến 500 năm th́ đuôi của nó trở thành màu trắng. Người ta cho rằng Bạch Hổ chỉ xuất hiện khi Hoàng Đế cai trị hoàn toàn thánh thiện, ḥa b́nh khắp mọi nơi. V́ màu trắng trong ngũ hành cũng chỉ hướng Tây, Bạch Hổ trở thành thần canh gác tây phương theo huyền thoại.
Ngũ hành của sao Bạch Hổ là hành Kim, có lẽ dính dáng đến phương vị (phương Tây), mùa màng (mùa Thu) hoặc tên gọi (Bạch là trắng)chứ hoàn toàn không có liên quan đến một vị sao nào trên bầu trời
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
TTruMeTin
Thượng Khách
Đă tham gia: 05 December 2002
Nơi cư ngụ: Canada
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 262
|
| Msg 3 of 4: Đă gửi: 15 June 2007 lúc 5:57pm | Đă lưu IP
|
|
|
Thái Dương (mặt trời), Thái Âm (mặt trăng) và Thái Tuế là ba vị sao trong Tử Vi
Thái Dương (mặt trời, nhật tinh, the Sun), màu đỏ chói nên hành Hỏa
Mặt trăng (Thái Âm, Nguyệt tinh, Bắc thần Ngũ khí Thủy Diệu, Moon) có sắc xanh tối, do đó có lẽ người xưa cho là hành Thủy
Theo Thiên văn cổ, 5 hành tinh xoay quanh mặt trời đă được ngũ hành hóa, và có tên gọi như sau:
Sao Thuỷ (Thủy tinh, Thuỷ Diệu, Mercury) có sắc xanh tối nhưng rất khó nh́n thấy, hành Thủy
Kim Tinh (sao Kim, Thái Bạch, Venus) là hành tinh sáng nhất bầu trời vào lúc sáng sớm và trước khi trời tối, mang sắc trắng nên hành Kim
Sao Hoả (Hỏa tinh, Huỳnh Hoặc, Mars) mang màu đỏ nên hành Hỏa. Trong Tử Vi, có sao Hỏa Tinh, cũng hành Hỏa, không biết có dính dấp ǵ đến hành tinh này không
Mộc Tinh (Tuế tinh, sao Thái Tuế, Mộc Đức, Jupiter) là hành tinh to nhất hệ Mặt trời, mang màu xanh. Mộc tinh được dùng làm chuẩn cho việc tính lịch, thông qua chu kỳ quay xấp xỉ 12 năm. Căn cứ vào cách an sao của Thái Tuế, ta có thể cho rằng Thái Tuế trong Tử Vi
chính là Mộc tinh, điểm khác biệt cần lưu ư là Thái Tuế hành Hỏa Thổ Tinh (sao Thổ, Thổ Tú, Thiên Can tinh, Saturn) mang hành Thổ
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
TTruMeTin
Thượng Khách
Đă tham gia: 05 December 2002
Nơi cư ngụ: Canada
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 262
|
| Msg 4 of 4: Đă gửi: 15 June 2007 lúc 6:29pm | Đă lưu IP
|
|
|
Xin đính chinh lại phần trên:
Thanh Long (Rồng xanh) ở phương Đông (Azure Dragon of the East, tiếng Hoa 青龍)
Chu Tước ở phương Nam (Vermilion Bird of the South, tiếng Hoa 朱雀)
Bạch Hổ ở phương Tây (White Tiger of the West, tiếng Hoa 白虎)
Huyền Vũ (rùa đen) ở phương Bắc (Black Tortoise of the North, tiếng Hoa 玄武)
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
|
|
Diễn đàn bị khoá)
Chủ đề: Ngũ hành của sao trong mối tương quan với màu sắc sao khi quan sát
