| Tác giả |
|
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 201 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 8:50am | Đă lưu IP
|
|
|
BÀI 15: NIỀM TIN
1. TIN LÀ CHẤP NHẬN ĐIỀU G̀ ĐÓ ĐÚNG SỰ THẬT
Con người sống trên đời này không thể không có một niềm tin. Niềm tin là chấp nhận có cái ǵ cao đẹp để ta vươn tới. Có thể niềm tin đó đă được kiểm chứng chắc chắn, và cũng có thể chưa, chỉ là tin suông. Hoặc là ta tin rằng có thần linh theo dơi hành vi thiện ác của con người để thưởng phạt công minh; hoặc ta tin rằng sống trên đời phải biết hy sinh cho đất nước. Trong thái độ ứng xử cũng như trong việc chọn lựa con đường đi cho cuộc đời ḿnh, niềm tin là điều rất quan trọng. Nhưng quan trọng hơn cả là tin điều ǵ, tin ai và tin như thế nào?
Cuộc sống vốn rất phức tạp. Xung quanh chúng ta hằng ngày xảy ra bao nhiêu chuyện vui buồn, bao nhiêu điều đúng sai, có những điều đáng tin và những điều không đáng tin. Đôi khi v́ cả tin, chúng ta mắc phải những sai lầm đáng tiếc. Cũng có lúc v́ quá hoài nghi, v́ mất niềm tin, chúng ta lại bỏ qua những cơ hội tốt cho cuộc đời ḿnh, thậm chí c̣n phụ mất bao tấm ḷng trong thiên hạ. Bởi vậy, thái độ đối với niềm tin của mỗi người rất quan trọng. Nhất là trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay, chúng ta phải có trí tuệ và bản lĩnh để chọn cho ḿnh một cách xử lư thông tin đúng đắn nhất, có hiệu quả nhất.
Tin là chấp nhận một điều ǵ đó là đúng sự thật. Chúng ta có thể tin vào một câu chuyện kể, tin nhân cách của một con người, tin một lư thuyết hoặc một giáo điều…Nhưng chúng ta chỉ tin khi nào ? Trước một câu chuyện kể, chúng ta phải cân nhắc. Nếu nghe người ta kể lại một câu chuyện, chúng ta không suy xét mà tin ngay, đó là lối tin sai lầm. V́ ngay cả những chuyện xảy ra trong lịch sử đă được ghi vào sử sách cũng có lúc sai. Chuyện kể về Công Chúa Ngọc Hân, Hoàng hậu vua Quang Trung là một ví dụ. Chuyện kể rằng, khi Tây Sơn bị quân Nguyễn Ánh đánh bại, bà Ngọc Hân vẫn ở lại kinh đô Phú Xuân- Huế. Sau đó, Nguyễn Ánh thấy bà đẹp quá nên giữ lại và bà tiếp tục làm vợ của Nguyễn Ánh. Câu chuyện được người đời thêm “gia vị” vào càng trở nên hấp dẫn. Nhưng đến bây giờ, qua nghiên cứu, t́m hiểu, những nhà sử học đă phát hiện ra đó là chuyện bịa đặt, sai lầm. Như vậy, một thời gian dài, ai cũng tin chuyện đó là có thật. Thực ra, khi có biến cố xảy ra, bà cùng hai người con chạy trốn khỏi kinh thành. Sau đó, ba mẹ con bà bị quân Nguyễn Ánh bắt và giết chết. Trên thực tế, không có một Ngọc Hân nào ở lại làm vợ vua Nguyễn Ánh cả.
Hoặc một câu chuyện khác trong đạo Phật, chuyện về tiền thân của Đức Phật. Thái Tử Tu Đại Noa tu hạnh bố thí, bố thí Ba la mật, ai xin ǵ Ngài cũng cho. Chính v́ điều đó nên vua cha giận và đày đi nơi khác mang theo cả vợ con. Trên đường đi, người ta xin vợ con, Ngài cũng cho nốt. V́ đây là câu chuyện được kể lại trong kinh Phật nên được rất nhiều người tin. Theo tư duy của con người lúc bấy giờ, người ta cho rằng câu chuyện đó có thật. V́ đối với người đàn ông, vợ con là sở hữu của họ. Một khi đă là sở hữu, họ muốn cho ai cũng được. Đối với người có tâm bố thí rộng lớn, cái sở hữu lớn nhất, quư nhất là vợ con ruột thịt, họ cũng sẵn sàng cho đi. Như vậy, người ấy đúng là người có hạnh bố thí viên măn. Đó là lư luận của người xưa. Nhưng nếu đặt ngược lại vấn đề, chúng ta sẽ thấy quan điểm ấy ḥan ṭan trái với đạo Phật. Bởi v́, khi sẵn sàng cho cả vợ con, Thái Tử tỏ ra tốt với người khác nhưng không tốt đối với vợ con ḿnh. Ngài có biết khi vợ con ḿnh về ở với người kia, họ có được đối xử đàng hoàng hay không? Nếu cứ nhắm mắt cho liều, không băn khoăn, day dứt, dù là cái ḿnh yêu quư nhất, để được gọi là tu hạnh bố thí Balamật th́ đó là điều rất vô lư, không thể chấp nhận được. Xét trên góc độ nhân bản, người này không có trí tuệ, không biết cân nhắc, đối xử vợ con như vậy là không tôn trọng, không hợp với đạo lư.
Một câu chuyện bộc lộ nhiều điểm vô lư, sai lầm như vậy mà cả thời gian dài chúng ta đă tin là thật. Phải thừa nhận rằng, không phải mọi câu chuyện trong Đạo được kể lại đều là sự thật, đều chính xác. Tính xác thực của những câu chuyện cổ trong đạo Phật rất thấp. Bởi vậy, trong quá tŕnh thuyết giảng cho đệ tử, chúng ta chỉ kể những câu chuyện ḿnh tin chắc là có thực. Sống trong thời đại khoa học, văn minh, con người thường cân nhắc kỹ lưỡng trước khi tin một vấn đề. Chúng ta phải cẩn thận, nếu không sẽ làm mất niềm tin trong ḷng họ, có khi lại trở thành tṛ cười cho thiên hạ.
Sửa lại bởi QuangQuy : 30 March 2005 lúc 9:30am
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 202 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 9:40am | Đă lưu IP
|
|
|
Trong đạo Phật có chuyện Ḷng hiếu của chim Oanh Vũ. Chuyện kể về tiền thân Đức Phật lúc đó là con chim Oanh Vũ. V́ ba mẹ bị mù, chim Oanh Vũ đi gắp lúa về nuôi ba mẹ. Lúc bấy giờ, ngài Xá Lợi Phất là một điền chủ trồng lúa. Khi bị mắc bẫy, chú chim cất lên tiếng nói, tiếng nói của con người. Những câu chuyện như thế này chỉ mang tính chất ngụ ngôn chứ không có thật. Bởi vậy, khi sử dụng những câu chuyện ấy để chứng minh cho bài giảng của ḿnh, chúng ta không được khẳng định đây là chuyện có thật trong đạo Phật mà phải nói rơ chuyện được xem như là một chuyện ngụ ngôn để răn dạy người đời.
Trong cuộc sống, đôi khi chúng ta cũng nghe được những câu chuyện lạ. Những chuyện ấy rất hấp dẫn nhưng v́ không kiểm nghiệm được nên thật khó tin. Chẳng hạn, chúng ta từng nghe chuyện lạ về một người thợ săn. Vào thời Pháp thuộc, khi rừng Sác c̣n dày đặc, c̣n nhiều những cây cao bóng cả, với muông thú rất nhiều. Có một người thợ săn hằng ngày mang súng vào rừng săn bắn. Một ngày nọ, ông vào rừng săn như thường lệ. Nhưng một điều rất lạ là đă vào sâu trong khu rừng mà ông vẫn không nghe một tiếng chim, không nh́n thấy một con thú nào. Bốn bề vắng lặng, tịnh không một bóng chim, một con thú nào. Thế rồi ông đi măi, đi măi tới một khu rừng lạ mà trước đây ông chưa hề đặt chân tới. Khi qua khu rừng vắng, đến một cánh đồng cỏ, ông nh́n thấy xa xa có một bà già đội nón lá lụp sụp đang đi về phía ông. Trong rừng vắng, gặp được con người, ông lấy làm ngạc nhiên lắm. Nhưng do kinh nghiệm hoặc nghe phong thanh điều ǵ đó, ông bèn ngồi xuống nh́n cho kỹ. Lúc bấy giờ ông mới phát hiện ra chân của bà già đi không chạm đất. Ông nghĩ rằng hôm nay ḿnh đă gặp quỷ và giương súng lên, hướng mũi súng về phía bà già. Với cái nón lá lụp sụp, bà ta cũng đang đi về phía ông. Hai người đi dần dần về phía nhau. Lúc bà già đến vừa tầm ngắm, ông bắn liền một phát. Tiếng súng nổ, bà già phóng đến chỗ ông đang đứng. Với kinh nghiệm của một người thợ săn, khi bắn xong, ông lăn ngay sang một bên. Khi bà già nhảy xuống đúng chỗ ông đứng, ông bắn thêm một phát nữa, bà ta ngă lăn ra chết và hiện nguyên h́nh là một con cọp bạch. Sau đó, ông về làng kêu mọi người vào rừng kéo xác con cọp về. Biết là cọp bạch, lại là cọp thành tinh, họ rất sợ nênï lập miếu thờ. Từ đó, người thợ săn giải nghệ luôn, không dám đi săn nữa. Ông cho rằng quỷ đă dụ ông vào rừng săn, có nghĩa là thời của ông đă hết. Nếu ông vẫn cứ ĺ lợm, vẫn tiếp tục đi săn sẽ động đến “chúa sơn lâm”.
Câu chuyện cũng hấp dẫn, người kể cũng có lư luận, nghe hay hay nhưng không biết thật giả ra sao. Những câu chuyện nghe có vẻ hấp dẫn như vậy chúng ta đừng vội tin. Nếu tin nghĩa là chúng ta đă chấp nhận điều đó là đúng sự thật. Nhưng để xác nhận một điều có thật, chúng ta phải rất cẩn thận, cảnh giác. Chúng ta chỉ tin vào những điều ḿnh đă kiểm nghiệm, không được nghe điều ǵ tin ngay điều đó. Đó mới thật sự là thái độ sống đúng đắn.
Đối với nhân cách của một con người cũng vậy, trong cuộc sống, qua việc gặp gỡ, tiếp xúc, chúng ta sẽ có sự đánh giá đúng đắn về mọi người hơn. Tùy mức độ tin cậy, chúng ta sẽ có mối quan hệ giao tiếp đúng mực.
Ví dụ, khi biết một người là xấu, chúng ta chỉ quan hệ giao thiệp với họ trong một chừng mực nào đó, không để họ đi sâu vào cuộc đời ḿnh, cũng như chúng ta không cần đi sâu vào cuộc đời của họ. Chúng ta nên biết rằng, đó không phải là người tốt, nếu gặp nhau ngoài đường, chỉ cần chào xă giao hay mời nhau ly nước và sau đó không cần mời họ đến nhà và ḿnh cũng chẳng đến nhà họ.
Trong quan hệ giao tiếp, một khi đă tin nhân cách của người khác, chúng ta có thể hợp tác dễ dàng hơn. Trong cuộc sống, nhu cầu hợp tác với nhau rất quan trọng bởi không ai muốn ḿnh sống cô đơn, cô độc giữa cuộc đời này. Chúng ta luôn cần có người để hợp tác, quan hệ. Khi có niềm vui, nỗi buồn, chúng ta cũng cần có người để sẻ chia, tâm sự. Nhu cầu được kết bạn là nhu cầu lớn của con người. Nhưng chúng ta phải biết “chọn mặt gửi vàng”, không phải gặp ai cũng đem chuyện đời ḿnh ra tâm sự. Đôi khi những lỗi lầm trong quá khứ chúng ta đă vượt qua rồi, nhưng khi kể cho người khác nghe, họ lại đồn ầm lên và thêm chút “gia vị” vào, vậy là lỗi lầm trở nên mới như chúng ta vừa phạm phải. Điều ấy không tốt chút nào và bao nhiêu phiền phức từ đó lại nảy sinh.
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 203 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 9:47am | Đă lưu IP
|
|
|
Khi hợp tác với người khác cũng vậy. Trong quá tŕnh đi làm Phật sự, có khi chúng ta mời huynh đệ nào đó về chùa ở chung với ḿnh, cùng hợp tác lo việc Đạo với ḿnh. Nhưng lúc ấy, chúng ta phải biết rơ người đó như thế nào, phải tin được nhân cách của họ mới có thể hợp tác được. Trong trường hợp làm Trụ tŕ, muốn nhận đệ tử, chúng ta cũng phải tin tưởng phần nào vào nhân cách của người học tṛ ḿnh. C̣n tin như thế nào, tin ở mức độ nào, điều đó phụ thuộc vào sự đánh giá của mỗi người, vào bản lĩnh của mỗi người. Nếu là người có bản lĩnh, chúng ta sẽ nh́n sâu sắc hơn, hoặc do tiếp xúc lâu ngày, chúng ta sẽ đánh giá chính xác đối tượng và có niềm tin. Có khi nghe người ta nói, chúng ta tin, hoặc cũng có khi tin do trực giác.
Ví dụ, có người đến với chúng ta và hay tự kể chuyện tốt về họ, nào là cúng dường chùa này, chùa khác; nào là giúp đỡ người nọ, người kia…Nghe kể, chúng ta tin họ là người tốt thật. Đây là điều chúng ta hay mắc phải. Nếu chỉ tin nhân cách của một người qua lời nói của họ mà chưa một lần chứng kiến, kiểm nghiệm, là chúng ta đă sai lầm.
Trường hợp tin người do sống gần với nhau lâu ngày là niềm tin có cơ sở nhất. Bởi sống với nhau lâu ngày, không ai giấu người khác được điều ǵ. Ông bà ta rất thâm thúy khi đưa ra kinh nghiệm trong việc đánh giá một con người:
“Thức đêm mới biết đêm dài.
Ở lâu mới biết ḷng người cạn sâu”.
Quả thật, nh́n nhận, đánh giá con người để có một niềm tin qua thời gian gần gũi tiếp xúc là cách chắc chắn nhất.
Có khi chúng ta dùng trực giác để tin. Nghĩa là gặp một người nào đó, bằng trực giác, chúng ta cảm nhận ngay ban đầu là người này tốt hay xấu. Điều này thường thấy ở người phụ nữ. So với nam giới, người phụ nữ có linh cảm, có trực giác mạnh hơn. Nhưng sở dĩ họ vẫn sai lầm trong quan hệ, đánh giá là do họ rất dễ xiêu ḷng. Ban đầu, chỉ cần thoáng nh́n qua, họ biết ngay đó là người không tốt, nhưng nghe người ta khen ḿnh hay quá, người ta ngọt ngào quá lại tin ngay. Người nam không có trực giác mạnh như phụ nữ nhưng bù lại, họ rất cứng rắn.
Ngoài việc tin vào nhân cách của một người, chúng ta c̣n có những niềm tin khác, tin vào một lư thuyết. Đó có thể là lư thuyết về kinh tế, chính trị hay vật lư… Đây là niềm tin về những vấn đề trừu tượng cao cấp hơn .
Một thời gian dài ở Âu Châu người ta tin rằng, cứ để cho con người làm ăn tự do th́ xă hội sẽ giàu mạnh, phát triển. Nhưng đến một lúc nào đó, v́ tự do quá, xă hội sẽ xuất hiện t́nh trạng người bóc lột người. Người có nhiều tiền, làm chủ một xưởng sản xuất, khi người công nhân đến làm việc phải chịu sự quản lư, đối xử của người chủ. V́ có quyền hành trong tay, ông chủ muốn trả lương cho người lao động bao nhiêu mặc kệ, hoặc muốn bắt họ làm bao nhiêu giờ trong ngày mặc kệ. Nếu ai không đồng ư, không chấp hành sẽ bị chủ đuổi việc. Như vậy, v́ sự sống c̣n, người làm công phải lệ thuộc hoàn toàn vào chủ. Và những tay chủ thấy ḿnh có quyền cứ ra sức bóc lột công nhân, bắt họ làm việc nhiều, điều kiện làm việc thiếu thốn, trả lương ít để được lợi nhuận cao. Xă hội đă có sự bất công.
Có thời gian, người ta lại thay đổi quan điểm. Họ nghĩ rằng, không nên để con người tự do như vậy, Nhà nước phải quản lư, điều khiển mọi hoạt động kinh tế. Sau một thời gian làm việc, t́nh trạng làm việc cầm chừng xuất hiện. V́ người ta cho rằng mọi cái đều là của Nhà nước và không ai chịu làm việc. Nhà nước đă có chế độ bao cấp, làm nhiều hay làm ít họ cũng đều được nhận một mức lương ổn định trong một tháng. Không ai chịu nỗ lực làm việc, công chức th́ cứ “sáng vác ô đi, tối vác về” nên kinh tế bị suy giảm nghiêm trọng.
Hiện nay, ở một số nước phương Tây, người ta vẫn tin rằng cứ để con người tự do th́ xă hội sẽ phát triển. Nhưng gần đây, ( khoảng hai năm nay) ở vùng Đông Nam Á xuất hiện t́nh trạng khủng hoảng kinh tế, bắt đầu từ Thái Lan, qua Inđônêxia, ṿng lên đến Nhật Bản, Đại Hàn… Lúc bấy giờ, các nước Đông Nam Á bắt đầu xét lại cái gọi là thị trường tự do để thấy được những hạn chế của nó. V́ tin tưởng một cách tuyệt đối và áp dụng triệt để những lư thuyết kinh tế ấy nên nhiều nước đă thất bại. Bởi vậy, chúng ta không nên tin một cách tuyệt đối, cần phải cẩn thận để tránh khỏi những sai lầm đáng tiếc.
Trong đạo Phật của chúng ta có một lư thuyết: Tất cả chúng sinh đều có Phật tánh. Phật tánh là cái ǵ tuyệt đối, cao cả nằm trong thâm sâu tâm hồn ḿnh. Nếu chúng ta tin vào điều đó, tin là nơi ḿnh có Phật tánh và nơi người cũng có Phật tánh th́ trước mắt chúng ta những gương mặt đều trở nên đẹp đẽ, đáng yêu. Bởi nh́n thấy những gương mặt này, chúng ta không phải nh́n thấy những con người nữa mà thấy trong họ h́nh ảnh của Phật. Nếu nh́n thấy tất cả hiền lành, từ bi như Phật, chúng ta sẽ tôn trọng và thương yêu. Như vậy, chúng ta có thể rút ra một kết luận, niềm tin trong lư thuyết nào đó sẽ tạo nên thái độ ứng xử cho con người. Nếu niềm tin đó đúng sẽ tạo ra một lối ứng xử tốt cho cuộc đời ḿnh, cho quan hệ giữa người và người trong xă hội. Ngược lại, nếu tin một cách mù quáng, tin vào những điều không có căn cứ, chúng ta sẽ có những cách ứng xử sai lầm.
Hoặc là có một lư thuyết là Big bang, một vụ nổ lớn đầu tiên của vũ trụ. Khi đưa kính thiên văn nh́n lên vũ trụ, các nhà khoa học học nh́n thấy các thiên hà đang càng ngày càng rời xa nhau. Chúng ta h́nh dung, một thiên hà có tỉ tỉ những ngôi sao như mặt trời tập hợp thành. Trong các ngôi sao đó có thể có nhiều hành tinh vây quanh như Thái dương hệ của của chúng ta vậy. Mặt trời cũng chỉ là một ngôi sao rất nhỏ, một thiên hà gồm hàng tỉ các mặt trời giống như mặt trời của chúng ta. Từ chỗ nh́n lên bầu trời hấy các thiên hà ngày càng rời xa nhau, các nhà khoa học suy luận rằng ngày xưa chắc chắn nó gần nhau. Họ cho rằng những suy luận ấy là hợp lư. Và v́ trước kia các thiên hà tập trung một chỗ nên hấp lực rất cao. Các nhà khoa học tin rằng vũ trụ ngày xưa chỉ là một điểm duy nhất, sau đó bùng nổ thành một vụ nổ lớn. Trong quá tŕnh bùng nổ của vũ trụ, sự sống h́nh thành, các hành tinh h́nh thành, con người, sinh vật thành h́nh…
Ngày nay, rất nhiều nhà khoa học lớn, những nhà bác học lớn đều tin vào thuyết Big bang, tin rằng vũ trụ bắt đầu bằng một vụ nổ. Tuy nhiên, chúng ta có thể không tin v́ nhận ra có nhiều điểm rất vô lư. Thật khó tin rằng vũ trụ bắt đầu bằng vụ nổ. Các nhà bác học đang ra sức chứng minh thuyết này, chứng minh bằng tất cả phương tiện hiện đại của vệ tinh, bằng phương tiện của máy tính. Một trong những nhà bác học lớn của thế giới, rất nhiệt t́nh và cố gắng chứng minh thuyết ấy là ông Stephen Hawking. Ông vốn bị tật không nói được, không nhúc nhích được, chỉ có bàn tay là c̣n hoạt động, có thể bấm phím được. Vậy mà ông vẫn đi giảng ở các trường Đại học và ra sức chứng minh thuyết Bigbang. Nhưng nhiều người cho rằng không bao giờ các nhà bác học chứng minh thành công, họ không bao giờ tin vào thuyết đó. Như vậy, trong cuộc sống này có nhiều thuyết rất hấp dẫn nhưng không phải mọi cái đều có thể đem lại cho chúng ta niềm tin. Chúng ta chỉ tin những ǵ đă được chứng minh, đă được kiểm nghiệm. Và thuyết Big bang đúng hay sai, chúng ta phải chờ câu trả lời của khoa học và thời gian.
Ngoài những vấn đề trên, chúng ta c̣n những niềm tin khác nữa, tin vào một giáo điều (tín ngưỡng). Chẳng hạn, chúng ta là người Phật tử, tin theo lời Phật dạy, tin rằng trên đời này có Nhân quả, có luân hồi. Đó là điều may mắn cho chúng ta v́ niềm tin ấy ḥan ṭan đúng đắn. Khi tin có Nhân quả, chúng ta sẽ biết cân nhắc cuộc sống của ḿnh, cân nhắc mọi hành động của ḿnh để trở thành người có Đạo đức. Nhưng cũng có nhiều người không có được cái may mắn ấy v́ họ chưa có niềm tin hoặc tin vào những giáo lư khác. Hiện nay, ở Mỹ tồn tại hàng trăm ngàn đạo, có đạo chỉ một người, có đạo hai ba người, có đạo hàng trăm ngàn người. Như vậy, tín ngưỡng là vấn đề rất quan trọng đối với đời sống con người. Nếu tin vào một giáo lư đúng, cuộc đời chúng ta sẽ thăng hoa, tốt đẹp. Ngược lại, nếu tin vào những giáo lư sai lầm, chúng ta sẽ rơi vào tà kiến. Đó là điều rất nguy hiểm và cũng rất đáng thương. Tóm lại, trong cuộc sống có nhiều điều để chúng ta tin, nhưng có thể khái quát trong bốn điều: Tin vào câu chuyện kể, tin vào nhân cách một con người, tin vào một lư thuyết (về kinh tế, chính trị…) và tin vào một giáo điều nào đó.
Đây là những điều thường gặp trong cuộc sống và có ảnh hưởng rất lớn đến cuộc đời mỗi con người. Nếu có niềm tin vào những điều đúng đắn th́ cuộc đời chúng ta sẽ tốt đẹp. Nếu tin vào những điều không đáng tin, cuộc đời chúng ta có thể đi xuống địa ngục .
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 204 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 9:54am | Đă lưu IP
|
|
|
2. NHỮNG CÁCH TIN.
Trước một sự kiện, một vấn đề, có thể có nhiều cách tin. Điều này phụ thuộc vào tính chất của sự việc, vào bản thân người truyền thông tin và người nhận thông tin.
Trước hết là tin một cách dễ dàng không suy xét. Trường hợp này người ta gọi là cả tin. Người cả tin là người đứng trước một vấn đề, một câu chuyện nào đó không có sự suy xét mà tin một cách dễ dàng, thậm chí tin một cách rất ngây thơ. Những người như vậy thường là người không có bản lĩnh, không có trí tuệ. Đây cũng có thể xem là một căn bệnh. Vậy, người thường mắc căn bệnh này là ai ? Đó là những người quá thật thà, nghĩ rằng ai cũng tốt như ḿnh. Nhiều khi v́ quá thật thà, những người ấy đă phải trả giá rất đắt cho cuộc đời ḿnh v́ họ đă bị người khác lợi dụng ḷng tin mà không biết. Bởi vậy, ông cha ta thường nói :“Thật thà là cha đứa dại ”. Một đối tượng khác cũng được xếp vào loại người cả tin là những người đàn bà hay ngồi lê đôi mách. Họ rất dễ tin lời người khác. Khi qua nhà hàng xóm chơi, nghe kể chuyện ǵ họ cũng thấy hấp dẫn cả và tin ngay. Khi đă tin, trong ḷng lại không yên muốn báo tin ngay cho người khác. Cứ thế, câu chuyện được truyền đi rất nhanh và có khi được thổi phồng lên so với sự thật ban đầu. Lafontaine, nhà thơ dược coi là bậc thầy về thơ ngụ ngôn của thế giới, đă có bài thơ “ Bí mật với đàn bà” rất hay. Từ câu chuyện đức ông chồng qua một đêm ngủ dậy bỗng hô lên ḿnh đẻ được một quả trứng vàng, người vợ đă tin là thật và đem câu chuyện lạ kỳ ấy qua kể cho bà hàng xóm nghe như một điều bí mật. Dù đă được dặn ḍ kỹ lưỡng là phải giữ bí mật v́ tôi chỉ kể cho ḿnh chị nghe, nhưng chờ cho người đàn bà ra khỏi nhà, người bạn quí hóa ấy đă vội chạy sang hàng xóm kể lại câu chuyện vừa nghe được. Cứ thế, câu chuyện qua đến người thứ 10 th́ người đàn ông kia không phải đẻ được một nữa mà là mười quả trứng vàng. Mà sự thật, ông ta có đẻ được quả trứng nào đâu.
Câu chuyện hết sức vô lư ấy đă được các bà tin một cách dễ dàng và truyền đi rất nhanh. Thói quen thích có chuyện để làm quà, bất kể là chuyện ǵ từ chuyện trên trời đến chuyện dưới đất, miễn là cho vui miệng, đă trở thành thói quen xấu đối với một số phụ nữ. V́ cả tin, v́ gặp nhau không có chuyện ǵ để nói, những câu chuyện của họ đôi lúc đem lại cho người khác những hậu quả khôn lường.
Trong Đạo, điều này càng phải cẩn thận hơn nữa. Khi nghe được những chuyện không đâu, những điều sai lầm, có người không chịu phán đoán, suy xét mà tin ngay. Đó là những người không có bản lĩnh. Những người ấy rất dễ tin và v́ thế cũng dễ bị người khác lừa gạt. Trong cuộc đời, chúng ta gặp biết bao t́nh huống bất ngờ, nghe biết bao chuyện “động trời”. Nhưng điều quan trọng là chúng ta phải biết phán đoán, không phải nghe nói điều ǵ cũng tin ngay.
Ví dụ, một hôm, có người từ đâu chạy vào chùa hớt ha, hớt hải kêu lên: “Trời ơi ! Ngoài đường có một vụ đánh lộn, đâm chém nhau thật kinh khủng”. Trước tin ấy, chúng ta có tin hay không? Tại sao? Chúng ta phải phán đoán, xem chuyện ấy có thật hay không. Nhưng dựa vào đâu để biết là có thật hay không ? Nếu không phải là người cả tin, trước hết chúng ta cứ b́nh thản nghe người ta nói, sau đó là kiểm tra, thăm ḍ bằng cách dựa vào thái độ và nét mặt của những người khác. Nếu có thêm vài người cũng chạy vào hớt ha, hớt hải như thế, chúng ta tin chuyện người ấy nói là đúng. Nếu nhiều người cũng từ ngoài đường đi vào chùa, nhưng họ không tỏ ra hốt hoảng, cũng chẳng có thái độ ǵ khác, chúng ta biết ngay là không có chuyện ǵ xảy ra ngoài ấy. V́ nếu quả thật có chuyện đâm chém nhau động trời xảy ra như vậy làm sao họ có thể b́nh thản được. Như vậy, có thể người ta muốn dựng chuyện lừa chúng ta cho vui vậy thôi. Trong cuộc sống có nhiều chuyện đến với ḿnh như thế, chúng ta phải phán đoán, đừng vội tin ngay.
Hoặc nhiều khi có những chuyện rất buồn cười nhưng lại ảnh hưởng rất lớn đến người khác nếu chúng ta tin một cách vội vă, không suy xét. Ví dụ, có một người nào đó đến chùa chơi và trong lúc huyên thuyên đủ điều, người ấy bỗng nh́n thấy một Thầy đi sau nhà Tăng và nói, Thầy đó trước kia ở gần nhà tôi, v́ cha mẹ không đồng ư cho ông ta cưới người ḿnh yêu nên đă hận đời bỏ đi tu. Nghe câu chuyện đó, chúng ta nên có thái độ như thế nào? Phải phán đoán xem chuyện đó có thật hay không. Vậy, chúng ta dựa vào đâu để biết sự thật và có thái độ tin hay không tin?
Có người cho rằng, v́ chưa tận mắt chứng kiến nên họ không tin chuyện đó. Nhưng thực tế, cũng có không ít những điều có thật mà chúng ta không được tận mắt nh́n thấy. Như vậy, chỉ dựa vào việc được “mục sở thị” hay không để phán đoán, có khi không chính xác. Chúng ta phải suy luận dựa trên những yếu tố khác. Trong trường hợp này, tốt nhất là chúng ta nên nh́n vào thái độ tu của Thầy ấy. Nếu đó là người tu hành nghiêm túc, hoan hỉ phấn khởi th́ chúng ta không thể tin điều người ta nói là thật. Nếu cứ tin một cách vội vă và truyền những thông tin sai sự thật ấy đi, chúng ta sẽ mang tội với người khác.
Bên cạnh việc tin một cách dễ dàng, không suy xét c̣n một cách tin khác là tin v́ thấy điều đó hợp lư. Sự hợp lư ấy lệ thuộc vào khả năng phán đoán sâu hay cạn của người nghe. Khi nghe bất cứ chuyện ǵ, chúng ta phải phán đoán xem có đúng hay không rồi hăy tin. Nếu phán đoán không cạn lẽ, điều chúng ta tin cũng không chắc chắn lắm. Nếu phán đoán một cách sâu sắc, điều chúng ta tin tạm coi là xác thực.
Ví dụ, có tin đồn rằng, năm 2000 là năm “tận thế”. Điều này có đáng tin hay không chủ yếu dựa vào khả năng phán đoán, kiểm tra của mỗi người. Trước hết, chúng ta phải hỏi người truyền thông tin dựa vào đâu mà nói năm 2000 tận thế. Nếu họ cho rằng dựa vào kinh, chúng ta phải t́m hiểu là kinh nào. Nếu là kinh của ông “đạo Dừa” th́ chuyện ấy rơ ràng là bịa. Nếu họ khẳng định khoa học nói 2000 có một thiên thạch, hành tinh đụng vào Trái Đất, báo đă đăng tin, chúng ta cũng không được tin ngay, phải hỏi báo nào đă đăng tin đó và yêu cầu người ta cho xem trực tiếp bài báo. Nếu quả thật, có một tờ báo đă đăng kết quả nghiên cứu của một nhà khoa học với lư luận rất hợp lư, chúng ta có thể tin. Dựa vào đường đi của các thiên thạch, sự vận hành của quỹ đạo Trái Đất, họ cho rằng sẽ có một thiên thạch cắt ngang rất gần quỹ đạo của Trái Đất. Họ tính toán thời điểm cắt ngang này vào đúng năm 2000. Lúc ấy, sự va chạm lớn này sẽ gây ra một cuộc tận thế, có thể Trái Đất bị móp đi, nước biển bị sôi trào lên, sự sống bị tiêu diệt…
Tuy nhiên, điều đó cũng không chắc chắn. V́ từ thời điểm họ tuyên bố kết quả nghiên cứu của ḿnh đến thời điểm xảy ra sự cố c̣n một khoảng cách khá lớn về thời gian và sự tính toán có thể bị sai số nửa giây. Trong nửa giây đó, đường đi của thiên thạch có ïthể chệch đi khoảng ba trăm cây số. Đối với kích thước của vũ trụ, khoảng cách ấy có thể chỉ là hạt cát, nhưng đối với Trái Đất , khoảng cách ấy quá lớn. Bởi vậy, theo tính toán, chúng ta có thể tạm thời tin nhưng điều ấy chưa chắc đă xảy ra. Trong hiện tại, chúng ta không có ǵ phải lo ngại, cứ tiếp tục sinh hoạt b́nh thường, cứ b́nh thản nghe giảng kinh và niệm Phật. Tóm lại, khi nghe điều ǵ chúng ta phải suy xét cho cạn lẽ, suy xét một cách hợp lư, không phải ai nói ǵ cũng tin.
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 205 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 9:55am | Đă lưu IP
|
|
|
Một cách tin nữa là v́ dựa vào uy tín của người nói. Khi nghe người khác nói điều ǵ, chúng ta phải xem người đó có uy tín đến mức nào. Nếu đă từng sống và làm việc với họ nhiều năm qua, thấy họ nói điều ǵ cũng đúng, chưa hề mất uy tín với ai, chúng ta có thể tin điều họ nói là đúng. Tin như vậy gọi là dựa vào uy tín mà tin. Nếu họ chưa nói dối ai, nhưng cũng chưa có ǵ đặc biệt để có thể tin, trước một thông tin quan trọng mà họ nói ra, chúng ta cũng không nên tin vội.
Có một câu chuyện mà người ta kể cho nhau nghe để làm bài học kinh nghiệm, chúng ta cũng nên lưu ư. Đó là chuyện quan hệ giữa một người đàn ông người Tàu với người đàn ông Việt Nam. Người đàn ông gốc Tàu quen biết với người đàn ông Việt Nam rất giàu có. Một hôm, ông ta đến mượn bạn ḿnh một ngàn đồng v́ có việc cần đột xuất và hứa ba ngày sau sẽ trả. Đúng hẹn, ba ngày sau ông mang số tiền ấy đến trả, kèm theo một nải chuối và một ít trái cây. Khoảng một tháng sau, ông ta lại đến mượn năm ngàn đồng và hẹn hai ngày sau sẽ trả. Đúng hai ngày sau, ông mang số tiền đă mượn đến trả cùng với ít trái cây để hậu tạ. Cứ thế, ông ta đă gây được niềm tin cho người khác. Trong ṿng ba năm mượn rồi trả rất đúng hẹn như thế, người bạn ông không tỏ chút nghi ngờ. Cuối cùng, khi số tiền mượn lên đến hàng triệu, một số tiền rất lớn, ông ta đă biến mất tăm. Đây là lối “kinh doanh uy tín”, nghĩa là tạo uy tín cho người ta tin ḿnh, rồi lừa họ. Bản chất của những con người như vậy không thật. Tuy nhiên, trường hợp này rất khó nhận định. C̣n thông thường, chúng ta tin người nào đó qua quá tŕnh tiếp xúc với họ. Thường ngày họ vốn nói thật, bây giờ nói điều ǵ chúng ta có thể tin được.
Thứ tư là tin v́ truyền thống. Nghĩa là ngày xưa, tổ tiên ông bà nói một điều ǵ đó, qua thời gian thấy điều đó là hợp lư, chúng ta có thể tin được. Chẳng hạn, người xưa cho rằng,
“Muốn sang th́ bắt cầu kiều,
Muốn con hay chữ phải yêu lấy thầy”
Nghĩa là cha mẹ có kính trọng thầy cô giáo th́ con cái mới có thể chăm học v́ cũng vâng lời thầy cô. Y
Tuy nhiên, có những điều ông bà ta để lại không c̣n phù hợp với thời đại ngày nay. Nếu tin như vậy, chúng ta sẽ có sự bất công trong việc đối xử. Chẳng hạn, trong thời đại phong kiến, người ta quan niệm rằng: “ nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô”, một người con trai cũng cho là có, mười người con gái cũng cho là không. Xă hội ấy coi trọng con trai hơn con gái. V́ họ cho rằng, con trai trai là người nối dơi tông đường, thờ phụng tổ tiên, c̣n con gái là con người ta, lớn lên sẽ theo chồng, gánh vác giang sơn nhà chồng. Quan niệm ấy ăn sâu vào đời sống của người dân Việt Nam từ bao đời nay và để lại không ít những bi kịch cho người phụ nữ. Thực ra, ngày nay không ít con trai lập gia thất rồi chỉ biết vợ con, bỏ bê cha ǵa mẹ yếu. Ngược lại, không ít những người con gái hiếu thảo dù ở trong hoàn cảnh nào cũng lo lắng cho cha mẹ ḿnh.
Chúng ta tin vào truyền thống của cha ông nhưng tùy hoàn cảnh, tùy đối tượng mà vận dụng cho hợp lư. Nói đến truyền thống, chúng ta nhớ lại bài kinh Kalama:
Một lần, Đức Phật đến vùng Kalama, các trưởng lăo ở đó đến gặp Ngài và nói:
-Thưa tôn giả Gotama, người ta đồn rằng tôn giả có bùa khiến các đệ tử của những đạo khác gặp tôn giả rồi bỏ đạo theo tôn giả. Chúng tôi không muốn xuyên tạc tôn giả, chúng tôi không muốn xuyên tạc sự thật . Xin tôn giả hăy xác nhận điều đó đúng hay không, tôn giả có bùa hay không?
Đức Phật trả lời :
- Đừng tin những ǵ do lời đồn đại, đừng tin những ǵ do truyền thống để lại, đừng tin những ǵ do một người có vẻ khả kính nói ra, đừng tin những ǵ do ư nghĩ chủ quan của ḿnh cho là đúng. Hăy tin điều ǵ chúng ta đă thực hành, suy xét, cân nhắc và thấy rơ kết quả.
Đức Phật không trả lời câu hỏi của các trưởng giả mà có một lời khuyên. Câu trả lời của Ngài đă trở thành một tuyên ngôn độc đáo của đạo Phật mà bây giờ cả thế giới đều ca ngợi. V́ người ta cho rằng, không một giáo chủ nào khuyến khích sự hoài nghi, giáo chủ nào cũng kêu mọi người tin ḿnh, chỉ có Đức Phật khuyên mọi người phải biết suy xét, phải biết hoài nghi. Nhà triết học nổi tiếng Descart cũng từng nói rằng: “Tôi hoài nghi là tôi tư duy. Tôi tư duy là tôi tồn tại”. Ở đây, Phật đă cho chúng ta một thái độ hoài nghi đúng đắn.
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 206 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 9:56am | Đă lưu IP
|
|
|
Cũng có trường hợp tin v́ nghe nhiều người đồn đại. Quả thật, trước một sự việc, nghe nhiều người đồn chúng ta sẽ rất dễ tin.
Ngày xưa, có một ông vua trong thời gian trị v́ nghe rất nhiều người tâu tŕnh là vị quan kia không tốt, một đại thần không tốt. Vua bèn hỏi Án Tử. Án Tử tâu rằng:
- Thưa Bệ hạ, có một người nói với Bệ hạ ở chợ có cọp, Bệ hạ có tin không ?
- Trẫm không tin, chợ làm sao có cọp - Vua trả lời.
Lúc đó, Án Tử hỏi tiếp:
- Nếu có người thứ hai cũng đến nói với Bệ hạ là ở chợ có cọp, Bệ hạ có tin không ?
- Bây giờ Trẫm bắt đầu tin v́ đă có hai người nói.
- Nếu có người thứ ba đến nói với Bệ hạ ở chợ có cọp, Bệ hạ có tin không?
- Bây giờ th́ Trẫm tin v́ đă ba người nói cùng một thông tin - Vua nói một cách dứt khoát.
Bấy giờ, Án Tử mới trả lời:
- Bệ hạ thấy không, chuyện ở chợ có cọp là chuyện không thể có, ngay từ đầu Bệ hạ đă không tin nổi. Nhưng tới người thứ ba nói điều ấy, Bệ hạ đă tin rồi. Như vậy, trên cuộc đời này cũng có những điều không có thật, không thể tin được, nhưng v́ nhiều người lặp đi, lặp lại khiến chúng ta tin. Bệ hạ hăy cẩn thận.
Nghe xong, nhà vua mới vỡ lẽ. Từ đó ông không nghe những lời dèm pha nữa. V́ có những Đại Thần rất tốt nhưng bị ganh ghét, dèm pha nhiều lần nên nhà vua tin và truất phế.
Trong cuộc sống có không ít những chuyện tương tự như vậy nên chúng ta phải cẩn thận. Có chuyện vui về cách chữa bệnh của một bác sĩ nhưng ngẫm ra cũng rất thâm thúy. Một hôm, có một bệnh nhân bị tai nạn được đưa đến bệnh viện cấp cứu. Sau khi xem xét và xử lư vết thương, bác sĩ điều trị nói với người nhà bệnh nhân rằng: “Vết thương không có ǵ nghiêm trọng, bệnh nhân chỉ cần ở lại một hôm là có thể ra viện”. Gia đ́nh rất mừng, chuẩn bị làm thủ tục xuất viện. Nhưng sáng hôm sau gặp lại, vị bác sĩ ấy làm ra vẻ rất quan trọng và yêu cầu bệnh nhân phải nằm điều trị tại bệnh viện ít nhất một tháng. Gia đ́nh thắc mắc và được bác sĩ trả lời :“Đúng là hôm qua tôi thấy không có ǵ nghiêm trọng nhưng khi về nhà, ai cũng cho rằng như thế là nghiêm trọng và tôi cũng thấy như thế nên phải quyết định để bệnh nhân lại tiếp tục điều trị”. Chuyện đúng là cười ra nước mắt.
Hoặc khi nghe một người nào đó nói rằng chính mắt họ nh́n thấy các Thầy trong chùa đi chợ mua thức ăn mặn, lúc đầu không ai tin. Nhưng hôm sau, một người khác lại nói tương tự như vậy, rồi đến người thứ ba, thứ tư…Nghe nhiều người đồn, người ta bắt đầu tin, mặc dù người trước đó họ không hề tin.
Những lời đồn vốn có sức mạnh rất lớn, có thể giết chết con người. Bởi vậy, chúng ta phải tỉnh táo thoát ra những lời đồn đại. Trước những lời đồn, chúng ta đừng vội tin, phải suy xét cho kỹ. Nếu sự thật điều ấy không bao giờ xảy ra nhưng do nghe đồn nhiều quá mà chúng ta tin là thật th́ niềm tin ấy đem lại tội cho chúng ta. Hăy nhớ rằng, nghĩ sai cho một người tốt là chúng ta đă mang tội.
Một cách tin khác là tin v́ dựa vào cảm nhận của trực giác. Nghĩa là khi có một người nào đó kể cho chúng ta nghe một câu chuyện ở đâu đó, chỉ nghe qua chúng ta đă đoán câu chuyện có thật và có một niềm tin. Hoặc có những câu chuyện kể không có thật, nghe qua chúng ta cũng đoán ra ngay. Điều này dựa vào trực giác của mỗi người. Người tu lâu thường có trực giác như vậy. Cách tin do trực giác không lư luận được, không lư giải được. Khi nào c̣n phước, trực giác sẽ c̣n, c̣n có tu, nếu không th́ sẽ hết.
Sửa lại bởi QuangQuy : 30 March 2005 lúc 9:59am
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 207 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 10:01am | Đă lưu IP
|
|
|
3. HAI CÁCH TIN SAI LẦM
a. Mê tín:
Mê là mê muội, không biết phán đoán. Mê tín là tin một cách vô lư về những điều thần bí, không dùng lư trí để phán đoán. Chính việc tin một cách mù quáng những điều sai lầm tà kiến đă dẫn dắt chúng ta đi vào lầm lỗi, phước bị suy tổn. Vậy, tin như thế nào, tin vào điều ǵ sẽ bị gọi là mê tín?.
Trước hết, đó là tin vào những giáo điều quá sai lầm, phần lớn những giáo điều này thuộc về tôn giáo.
Ví dụ, ngày xưa, v́ không giải thích được mọi hiện tượng tự nhiên nên con người thường cho rằng, mỗi hiện tượng là do một vị thần tạo nên. Chẳng hạn, họ tin rằng, chính Thần Lửa đă tạo ra lửa cho muôn loài. Người xưa t́m lửa rất khó khăn, gian khổ. Họ phải lấy đá đánh vào nhau và đặt cây bùi nhùi ở giữa. Khi nóng, cây bùi nhùi sẽ bốc cháy và có lửa. Sau đó, người ta phải đốt củi để giữ lửa. Nếu lửa bị tắt, phải mồi lại rất khó. Từ chỗ kiếm được lửa khó khăn như vậy nên họ phải luôn cầu nguyện các vị Thần cho lửa. Họ nghĩ rằng, khi cọ lửa phải gọi tên một vị Thần nào đó, lửa mới nhanh xuất hiện. Và họ tin là có vị Thần Lửa. V́ tin như vậy nên họ coi Thần Lửa là vị thần rất thiêng liêng. Họ đốt lửa, nhảy múa xung quanh để cầu nguyện, rồi cúng bái, tôn thờ…Tín ngưỡng thờ cúng Thần Lửa tồn tại rất lâu trong đời sống người dân.
Như vậy, chỉ v́ kỹ thuật làm ra lửa của người xưa rất sơ đẳng nên họ phải tin vào một điều hoàn toàn không có thật. Phần lớn thời gian quí báu họ dành cho việc đốt lửa lên và cứ thế qùy lạy ngọn lửa, v́ tin trong đó có một vị Thần. Bây giờ sống trong thời đại văn minh, muốn có lửa, con người chỉ cần bật hộp quẹt ga một cách nhẹ nhàng.
Hoặc người ta tin rằng, trên đời này có Thượng Đế, là đấng tối cao đầy quyền uy. Mọi tội phước trên cuộc đời này không phải do con người mà do Thượng Đế quyết định. Nếu con người đă làm tổn hại đến chúng sinh, giết người, cướp của, chỉ cần quỳ xuống trước Thượng Đế cầu xin, sám hối, mọi tội lỗi sẽ không c̣n nữa. Đó là niềm tin rất mù quáng, sai lầm. Người ta có thể gây ra bao tội lỗi rồi mua lễ vật dâng lên Thần linh, Thượng Đế để xin tha tội và khi chết, cũng được lên Thiên Đường. Nếu có một niềm tin như thế, chúng ta sẽ trở thành loại người độc ác vô cùng. Vậy mà, trên thế giới niềm tin này vẫn đang tồn tại. Có những tôn giáo vẫn khuyến khích con người tin theo kiểu như thế. Và thậm chí, con người có thể giết hại, tàn sát lẫn nhau miễn điều đó làm đẹp ḷng Thượng Đế của họ. Đó là những giáo điều hết sức sai lầm, nếu tin theo, con người sẽ đi vào con đường sai lầm, tà kiến. Hay gọi là mê tín, không phán đoán, suy xét.
Thứ hai là tin vào vận số mà không dựa vào luật nghiệp báo.
Điều này chúng ta thường gặp trong đời sống, sinh hoạt của người dân. Ví dụ, người ta tin rằng hễ con người được sinh ra trong một gia đ́nh giàu có, lớn lên chắc chắn sẽ sung sướng. Hoặc sinh ra trong gia đ́nh ḍng dơi quan lại th́ con người sẽ giỏi giang. Ngược lại, người nào sinh ra trong một gia đ́nh nghèo khó, sau này họ chỉ là người hạ tiện, tầm thường v..v…Niềm tin đó không có cơ sở, không có Nhân Quả. Đức Phật phủ nhận: “Không có giai cấp khi mà máu người cùng đỏ”. Giá trị của con người không nằm ở việc xuất thân từ ḍng dơi giàu sang hay nghèo hèn mà ở nhân cách, trí tuệ và đức hạnh của họ. Không cần biết nguồn gốc và hoàn cảnh xuất thân, chỉ nh́n trong hiện tại, nếu một người có Đạo đức, có trí tuệ, họ đă xứng đáng để chúng ta tôn trọng. Bởi vậy, điều Đức Phật nói là dựa vào Nhân Quả thực; c̣n tin vào giai cấp, ḍng dơi là một lối tin sai lầm, cũng có thể gọi là mê tín. Chính cách tin này khiến cho con người có những sai lầm trong việc đối xử cũng như trong việc tu dưỡng, rèn luyện. Người xuất thân từ gia đ́nh ḍng dơi, giàu có sẽ ỷ lại, không phấn đấu, rèn luyện. Người xuất thân nghèo hèn sẽ mặc cảm, tự ti và bi quan không muốn nỗ lực để thay đổi cuộc đời ḿnh.
Trên thực tế, có một điều nữa hiện nay nhiều người vẫn c̣n tin nhưng không biết đúng sai như thế nào. Đó là tin vào ngày giờ “Hoàng đạo”. Người ta cho rằng, nếu đi ra đường vào ngày giờ tốt, công việc sẽ tốt đẹp; ngược lại gặp giờ xấu, công việc sẽ không thành công, hay gặp chuyện xui xẻo. Thực ra, việc coi ngày, coi giờ là việc rất khó hiểu, khó lư giải. Có trường hợp người ta nghiệm ra cũng đúng nhưng nếu dựa vào lư Nhân Quả lại sai.
Ví dụ rơ nhất là vấn đề tử vi của con người. Khi chấm ngày giờ sinh của một người nào đó, theo lá số tử vi người ta biết cuộc đời của họ sẽ ra sao. Nhiều lúc, trải qua những thăng trầm của cuộc sống, so lại với số tử vi, họ thấy những điều được luận giải trong ấy rất đúng. Như vậy, người ta tin thời gian, thời điểm con người được sinh ra đời báo hiệu cuộc đời của họ. Nhưng xét cho cùng, sinh vào ngày giờ nào là do Nghiệp, do Nhân Quả. Chỉ cần sinh nhích vào giờ đó, chúng ta sẽ có một cuộc sống sung sướng, nhưng Nhân Quả không cho, Nghiệp đă khiến như vậy, biết phải làm sao.
Hoặc trường hợp dựa vào thời gian để bấm độn, tính toán sự thành hay bại của con người. Nhiều người rất tin vào điều này. Họ có quy luật bấm độn hẳn hoi. Nhưng điều này cũng có lúc đúng, có lúc sai, không tuyệt đối. Có người cũng thử bấm độn và cho rằng tỷ lệ đúng khoảng 50% đến 60%. Bởi vậy, chúng ta không nên tin việc này là đúng tuyệt đối để tránh bị lừa bịp, phải hiểu rằng, gốc của sự đúng tuyệt đối là ở Nhân Quả. Cứ tin rằng, trong cuộc sống nếu làm những điều lành, chúng ta sẽ gặt hái được những điều tốt. Tin vào Nhân Quả như vậy gọi là chánh tín. Đừng bao giờ tin rằng, không cần giúp đỡ ai, không cần cúng chùa, không cần bố thí, phóng sanh, không cần làm điều thiện ǵ, chỉ cần chọn được ngày tốt để khởi hành, để bắt đầu công việc là chúng ta sẽ thành công. Đó là mê tín, tin không cơ sở.
Thứ ba là tin vào những chân lư c̣n giới hạn ( khoa học). Khoa học rất tiến bộ, khoa học vốn đúng nhưng không hoàn toàn tuyệt đối. Sự thật, khoa học vẫn c̣n nhiều giới hạn, vẫn c̣n nhiều điều phải bó tay. Vậy mà rất nhiều người, nhất là những người có học thức, thường tin tưởng một cách tuyệt đối vào khoa học. Họ cho rằng, cái ǵ khoa học nói đúng là đúng, cái ǵ khoa học nói sai là sai và hay viện khoa học để chứng minh cho ư kiến của ḿnh trong những cuộc tranh luận. Đây cũng là một loại mê tín.
Ví dụ, hiện nay trong y học có nhiều bệnh tây y không chữa được nhưng uống thuốc nam và châm cứu nhiều lần có thể hết (bệnh thấp khớp). Hoặc bệnh viêm thận măn, hai quả thận bị viêm sẽ dần dần bị teo lại ,không c̣n chức năng lọc máu, lọc nước nữa. Người mắc bệnh này nước bị giữ lại, huyết áp tăng lên, người phù ra và rất dễ chết. Tây y không chữa được. Thông thường, người ta chữa bằng cách cắt bỏ quả thận bị viêm và xin thận của người khác ghép vào hoặc chạy thận, mỗi tuần chạy vài ba lần rất đau đớn, khổ sở. Những người bị bệnh này, gần như không đi đâu xa bệnh viện, không rời xa máy lọc thận, sống rất khổ sở. Vậy mà, có những ngườiï gặp thuốc nam, thuốc bắc lại hết. Có nhiều bệnh nhân bị bệnh viện trả về v́ bó tay nhưng nhờ theo đông y lại qua khỏi…
Có những điều khoa học phán đoán, kiểm nghiệm qua thực tiễn lại hoàn toàn không đúng. Hoặc có những điều khoa học chưa nh́n thấy được. Một thời gian dài v́ khoa hocï không thấy thế giới siêu h́nh nên phủ nhận sự tồn tại của thế giới siêu h́nh, không tin có linh hồn. Nhưng thực tế cho thấy đó là điều có thật, thế giới tâm linh là điều có thật. Hiện nay, qua một số hiện tượng xảy ra trong cuộc sống, nhiều người đă tin và tập hợp những thông tin trên khắp thế giới về thế giới siêu h́nh. Tuy nhiên, chưa ai t́m ra con đường để chứng minh điều đó.
Chẳng hạn, hiện tượng đĩa bay xuất hiện cách đây khoảng tám, chín năm ở nước Mỹ đă làm đau đầu biết bao nhà khoa học. Trên các xa lộ ở nước Mỹ, người ta thắp đèn điện sáng choang nên đĩa bay đă ghé xem. Một lần, đài Rađa của quân đội báo động là có một vật thể lạ bay trên bầu trời nước Mỹ. Nghe báo động, hai máy bay tức tốc t́m cách đuổi theo. Theo dơi trên màn h́nh Rađa, các chuyên gia nhận thấy một đĩa bay hiện ra rất rơ. Người phi công trưởng bấm nút thâu lại h́nh ảnh đó trong máy Cassette, trong băng Vidéo. Khi lao gần đến đĩa bay, bỗng nhiên họ thấy đĩa bay hạ độ cao rất đột ngột, từ trên cao vèo một cái, đĩa bay hạ xuống mặt đất rồi biến mất. Khi nghiên cứu, tính toán qua việc xem băng Vidéo, người ta mới nhận ra tốc độ gia tốc của đĩa bay quá nhanh. Gia tốc của trái đất khoảng 9,8 m/s2. Trong khi đó, gia tốc của đĩa bay, người ta tính toán được đến mấy ngàn. Chỉ trong một vài giây, nó có thể tăng tốc khủng khiếp và biến mất. Người ta không hiểu động cơ nào đĩa bay có thể tăng tốc nhanh như vậy, trái đất không thể làm được việc đó. Thậm chí, nó có thể tàng h́nh, không c̣n dấu vết như một bóng ma. Nền khoa học của họ tiến xa như vậy đó, chúng ta c̣n lâu mới có thể bắt kịp.
Thứ tư là chủ quan tin vào ư nghĩ của ḿnh. Hễ nghĩ ra điều ǵ, chúng ta tuyệt đối tin điều đó là đúng. Đó cũng là một loại mê tín do kiêu mạn mà ra. Nếu chủ quan do kiêu mạn, lúc nào cũng tin ư nghĩ của ḿnh là đúng, chúng ta sẽ rơi vào cách tin sai lầm, cũng là mê tín. Chính mê tín đưa đến tổn phước. Bởi vậy, mỗi lần suy nghĩ một điều ǵ, chúng ta nên suy xét trong một thời gian. Nếu thấy hợp lư, lúc ấy chúng ta hăy nghĩ rằng điều ḿnh nghĩ là đúng. Đây cũng là một kinh nghiệm quư báu cho chúng ta trong cuộc sống để tránh khỏi những sai lầm.
b. Cuồng tín.
Cuồng tín là tin một điều ǵ quá cuồng nhiệt, dẫn đến hành vi thái quá.
Ví dụ, trước một ngôi chùa nọ có một cây mít sống lâu năm, rất to. Một hôm, bỗng dưng có một người từ đâu đến nh́n nó và bảo: Cây mít này linh lắm, che chở cho cả vùng này, mọi người không được chặt phá nó. Người nào muốn học giỏi, hằng ngày phải thắp nhang quỳ lạy cây mít. Lúc đầu, mọi người nửa tin, nửa ngờ. Sau đó, ai cũng tin một cách cuồng nhiệt và bắt đầu bảo vệ, làm hàng rào, thắp nhang lạy nó. Thậm chí, có người c̣n đứng đó canh chừng, ai đi qua đều bị bắt cúi đầu xá, không xá sẽ bị phạt…Tin như vậy gọi là cuồng tín. V́ tin một cách cuồng nhiệt, không có cơ sở dẫn đến hành vi thái quá.
Một số tôn giáo có những chủ trương cuồng nhiệt, bảo vệ tôn giáo bằng bạo lực, truyền bá Tín ngưỡng cũng bằng bạo lực. Chẳng hạn, những người theo đạo Hồi giáo nói chuyện với nhau toàn bằng súng đạn. Nếu ai xúc phạm họ, xúc phạm đến đạo của họ sẽ bị giết ngay. Họ tin rằng hành động đó được Thánh Ala khen ngợi. Điều này hoàn toàn trái với chủ trương của đạo Phật. Đức Phật khuyên chúng ta rằng, phải biết nhẫn nhục và cảm hóa những kẻ xúc phạm ḿnh bằng lời nói, bằng lư lẽ, chứ không phải bằng vũ khí, bạo lực.
Hoặc có những tôn giáo tin rằng khi chết con người sẽ được lên Thiên đường nên họ đă tự thiêu (giáo phái Đền Mặt Trời ở Thụy Sĩ ). Đó cũng là sự cuồng tín. Hoặc có trường hợp những tín đồ của tôn giáo Cổng Thiên Đường đă uống thuốc độc tự tử v́ tin rằng sẽ được lên hành tinh khác sống sung sướng hơn. Tất cả những hành động ấy đều cực đoan, thái quá xuất phát từ sự cuồng tín của con người. Bởi vậy, chúng ta phải cẩn thận. Khi tin điều ǵ mà cảm thấy điều ấy gây cho ḿnh một sự nóng nảy, nhiệt t́nh, chúng ta phải nhận ra ngay là ḿnh đă bắt đầu sai, bắt đầu xa chân lư, v́ chân lư chỉ đưa đến sự an lạc, điềm đạm. Hay nói cách khác, tin vào điều đúng con người chúng ta sẽ trở nên điềm đạm, c̣n tin một điều ǵ mà tỏ ra vội vàng, nóng nảy thái quá, lúc đó hăy cẩn thận, điều ḿnh tin là sai.
Hiện nay trên thế giới có những trường hợp do cuồng tín đă dẫn đến những cuộc xung đột sắc tộc đẫm máu. Chẳng hạn, ở Phi Châu có nhiều bộ tộc căm thù nhau, v́ bộ tộc nào cũng tin rằng chỉ có họ mới đúng, c̣n những bộ tộc khác là kẻ thù. V́ vậy, họ t́m cách chém giết lẫn nhau rất dă man.
Ở Rwanđa, sắc tộc Hutou và Tussu rất căm ghét nhau, có khi tàn sát nhau khủng khiếp. Bộ tộc này nếu gặp trẻ con mới đẻ của bộ tộc kia sẽ nắm hai chân xé toạt ra. Họ đối xử với nhau thật độc ác. Chúng ta nh́n vào chỉ thấy người châu Phi ai nấy đều tóc quăn, da đen, răng trắng lóa, ai ai cũng giống nhau. Nhưng giữa họ có những khoảng cách, những sự khác nhau rất lớn. Họ tin rằng, ḿnh mới là người đáng sống, c̣n người bên kia đáng để chết. Rơ ràng, tin như vậy, họ sẽ giết nhau một cách không thương tiếc. Đó cũng gọi là cuồng tín. Tất nhiên, điều này cũng do nghiệp quá khứ nào đó, nhưng không phủ nhận thái độ cuồng tín của họ đă dẫn đến hành vi thái quá.
Sự phân biệt màu da dẫn đến bạo lực cũng là một biểu hiện của cuồng tín. Ngay khi sống vào thế kỷ này mà ở nước Mỹ vẫn c̣n t́nh trạng phân biệt màu da, người da trắng được ưu đăi, người da đen lại bị hất hủi. Người da đen bị tước cả quyền được bầu cử của một công dân. Ở đó, có những nhà hàng chỉ dành cho những người da trắng; có những trường học, học sinh da đen không được vào; lên xe buưt, người da đen luôn ngồi ở phía sau. Chính v́ có sự kỳ thị như vậy nên ở Mỹ liên tục xảy ra những cuộc đấu tranh đ̣i quyền b́nh đẳng của người da den. Một mục sư nổi tiếng trong việc đấu tranh cho quyền b́nh đẳng ấy là Luther King Ông vốn là một nhà hùng biện nên nói chuyện rất hay. Năm 1968, ông bị ám sát bởi tay của những người da trắng cực đoan. Họ muốn giết ông để ngăn chặn làn sóng đấu tranh ấy. Lúc bấy giờ, nước Mỹù xuất hiện nhóm KKK là Klu Klux Klan. Mỗi khi hành động, nhóm này mặc toàn đồ trắng, trùm mặt nạ, xông vào đốt nhà, bắt giết những người da đen và phá nhà thờ của họ. Nhóm này bây giờ vẫn c̣n tồn tại, nhưng hoạt động lén lút. Có thời gian, FBI lùng bắt bọn chúng rất ráo riết.
Sở dĩ có sự phân biệt và dẫn đến bạo lực như vậy là do người da trắng tin rằng chỉ có họ mới là con người, là ngựi thông minh nhất; c̣n người da đen không phải là con người, chỉ đáng sống để làm nô lệ mà thôi. Mục sư Luther King đă vận động nhân dân khắp nước Mỹ đấu tranh chống sự phân biệt này, đấu tranh một cách ḥa b́nh. Những lời nói của ông làm mọi người cảm động. Ông nổi tiếng khắp nơi nhờ tài hùng biện, nhất là bài diễn thuyết: “Tôi có một giấc mơ”. Trong những lần diễn thuyết, ông thường nói :“ Tôi có một giấc mơ” nhưng không nói rơ đó là giấc mơ ǵ. Một lần, khi diễn thuyết đề tài về sự đấu tranh sắc tộc, ông cũng nói :“Tôi có một giấc mơ”. Khi bài diễn thuyết vừa chấm dứt, chợt có một người la lên: “Xin ông hăy nói cho tôi nghe giấc mơ của ông”. Lúc ấy, ông ứng khẩu nói say sưa về giấc mơ của ḿnh và bài diễn thuyết ấy đă trở thành tuyệt tác của nhân loại .
Ông nói rằng: Tôi có một giấc mơ, trong giấc mơ đó, con người trên thế giới sống với nhau, thương yêu nhau không phân biệt màu da hay chủng tộc. Tôi có một giấc mơ, trong giấc mơ đó có một ngôi trường mà những trẻ em da trắng và da màu nắm tay nhau vui đùa, thương yêu nhau.Tôi có một giấc mơ mà trong đó con người bỏ hết ư nghĩ về sự phân biệt màu da, chủng tộc chỉ c̣n biết thương yêu, biết xây dựng cuộc sống này tốt đẹp như một Thiên đường.Tôi có một giấc mơ …
Ông cứ nói say sưa như vậy khiến người nghe ai cũng xúc động và bật khóc. Đây là bài thuyết pháp nổi tiếng của ông. Khi ông qua đời, nỗi bức xúc dâng lên cao độ và chính quyền Liên bang phải ra những sắc lệnh nghiêm khắc về sự b́nh đẳng giữa người da đen va người da trắng. Xóa được điều này là xóa đựơc sự cuồng tín tồn tại bao nhiêu năm, gây ra bao nhiêu đau khổ cho người dân da đen sống trong ḷng nước Mĩ.
Một biểu hiện nữa của cuồng tín là sự đấu tranh chính trị khủng khiếp. Nói về Đạo, chúng ta không muốn liên hệ đến chính trị. Nhưng phải hiểu rằng, chính trị đă đưa con người đến cuồng tín. Chẳng hạn, khi lên cầm quyền, Hitler đă tuyên bố rằng, chủng tộc Anglo thượng đẳng của người Đức là chủng tộc xứng đáng cai trị cả loài người này, c̣n mọi chủng tộc khác chỉ đáng làm nô lệ mà thôi. Lư thuyết ấy đă truyền niềm tin vào người dân Đức một cách mănh liệt, cuồng tín. V́ thế, người Đức đă không ngần ngại xếp hàng cầm súng lên đường đi đánh chiếm hết nơi này đến nơi khác. Như vậy, tin vào một lư thuyết nào đó để có thể chém giết người khác được, đó cũng là một loại cuồng tín. Chủ thuyết chính trị có thể dẫn đến những cuộc chiến tranh tàn bạo, khốc liệt. Bởi vậy, chúng ta phải cẩn thận tránh xa.
Là đệ tử Phật, chúng ta tin vào giáo lư từ bi của đạo Phật để sống, để xây dựng một cuộc sống thanh b́nh cho con người, tránh xa những lư thuyết làm tăng ḷng sôi sục, căm phẫn để phải chém giết đồng loại của ḿnh. Hăy nhớ rằng, cuồng tín đưa đến tạo tội rất nặng và mê tín sẽ đưa đến tổn phước. Dĩ nhiên, mê tín cũng có tội nhưng không nặng bằng cuồng tín. Cuồng tín gây nghiệp khủng khiếp nên chúng ta cần có sự tỉnh táo, không bao giờ để rơi vào cuồng tín.
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 208 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 10:02am | Đă lưu IP
|
|
|
4. NIỀM TIN ĐÚNG ĐEM LẠI NHIỀU PHƯỚC LÀNH VÀ LỢI ÍCH.
Ngược lại với mê tín và cuồng tín là niềm tin đúng. Nó đem lại nhiều phước lành và lợi ích cho chúng ta. Vậy, tin những gi đựơc gọi là có niềm tin đúng?
Đó là tin Phật. Quả thật, tin Phật đem lại cho chúng ta nhiều phước lớn. V́ chúng ta đă đặt niềm tin đúng nơi một vị Thầy cao cả, siêu việt, viên măn về đức hạnh. Khi tin Đức Phật, trong chúng ta sẽ xuất hiện ḷng tôn kính. Ai cũng biết rằng, tôn kính một vị Thánh th́ chính ḿnh dần dần sẽ xuất hiện nhân cách của một vị Thánh. Đây chính là ch́a khóa để chúng ta phát triển trí tuệ, nhân cách. Hiểu điều này, chúng ta sẽ thương yêu, tin tưởng, hy vọng nơi con người và không khinh miệt bất cứ ai. Thấy một người lầm lỗi, chúng ta không khinh miệt v́ biết người đó chưa có ḷng tôn kính Phật. Nếu một ngày nào đó có ḷng tôn kính Phật, họ sẽ vượt ra khỏi lầm lỗi. Do có điểm Nhân Quả này mà chúng ta có niềm tin nơi con người, không ruồng bỏ bất cứ ai.
Ngay cả người xuất gia, nếu quên lễ Phật, tưởng là ḿnh đă bằng Phật th́ phước sẽ tiêu tan. Người ấy sẽ hoàn tục và trở thành con người xấu xa, có nhân cách tầm thường. Có lẽ chúng ta đă nghe không ít chuyện về những thầy tu hoàn tục, ra đời quậy phá hơn cả những người thường. Đó là chuyện có thật. Tại sao lại có chuyện hoàn tục ? V́ do có một tà kiến nào đó, họ tin ḿnh bằng Phật, không chịu lễ Phật thường xuyên, không tôn kính Phật, không thấy ḿnh đối với Phật chỉ là hạt cát mà thôi. Từ đó, họ không c̣n phước và phải hoàn tục. Cũng con người đó, nếu biết tôn kính Phật trở lại th́ nhân cách của họ sẽ nâng cao dần dần và sẽ có nhiều phước. Họ có thể xuất gia trở lại mà không gặp trở ngại ǵ.
Bởi vậy, chúng ta nói rằng, ḷng kính Phật là ch́a khóa để mở ra muôn công hạnh lành. Điều này đă được khẳng định trong bài: Hiểu và tôn kính Phật. Khi tin Phật và có sự tôn kính Phật, chúng ta sẽ có niềm tin vào Niết Bàn Tuyệt Đối. Đó là nơi mà tất cả chúng ta đều phải trở về, đều phải đạt đến trong vô số điều tuyệt đối khác : An lạc tuyệt đối, Đức hạnh, Trí tuệ tuyệt đối, Từ bi tuyệt đối…
Một niềm tin tốt nữa là tin Nhân Quả luân hồi. Chúng ta không tin rằng quả báo tốt là do ai đem đến mà chỉ tin rằng có luật Nhân Quả, làm điều lành, sẽ được hưởng Quả lành; làm điều xấu, sẽ chịu Quả xấu. Tin như vậy, chúng ta sẽ có sự cân nhắc kỹ trong hành vi, ư nghĩ và lời nói của ḿnh. Hay nói cách khác, niềm tin đối với luân hồi Nhân Quả khiến cho con người tu sửa được Đạo đức. Cho nên, chúng ta phải làm sao truyền bá giáo lư Nhân Quả thật mạnh, thật rộng khắp. Làm được như vậy là chúng ta đă góp phần xây dựng xă hội này tốt đẹp hơn.
Dù khoa học chưa chứng minh được, nhưng tin được giá trị Tâm linh chúng ta cũng đă có một niềm tin đúng. Chúng ta tin rằng, trong con người ngoài sức mạnh vật chất c̣n có sức mạnh Tâm linh. Nếu phát huy được, năng lực ấy sẽ trở nên vĩ đại. Hoặc chúng ta tin là có thế giới siêu h́nh tồn tại, trong đó cũng có nhiều chúng sinh đang sống. Có thể không nh́n thấy, nhưng một khi đă tin đó là điều có thật, chúng ta vẫn tôn trọng họ. Tin như vậy, chúng ta sẽ sống mà không quá lệ thuộc vào thế giới vật chất này, không lệ thuộc vào đồng tiền thế gian giả tạm này. Dù sống trong cảnh giàu sang, chúng ta vẫn không chấp vào nó. V́ chúng ta tin rằng thế giới tâm linh cao siêu hơn, c̣n cái hữu h́nh thường dễ hoại.
Hoặc tin được Đạo đức là nền tảng của mọi tiến bộ xă hội là chúng ta đă có một niềm tin đúng. Khi tin rằng, xă hội cần nhiều người tài giỏi, Kỹ sư, Bác sĩ, Luật sư…nhưng ngoài tài năng, những con nguời ấy phải có đạo đức, xă hội mới tốt được, chúng ta sẽ suốt đời phấn đấu không ngừng để rèn luyện Đạo đức cho ḿnh và truyền bá Đạo đức cho mọi người. Có như vậy, chúng ta mới xây dựng được một xă hội thực sự tiến bộ.
Cuộc khủng hoảng kinh tế hiện nay của các nước trong khu vực Đông Nam Á phần lớn cũng bắt nguồn từ lối ứng xử thiếu Đạo đức của con người. Chẳng hạn, một quốc gia láng giềng của chúng ta được coi là một đất nước giàu có, nhưng sự thật đó là một nơi ăn chơi trác táng, tồn tại nhiều tệ nạn xă hội. Du khách đến Thái Lan không ít người chỉ nhằm mục đích thoả măn những ham muốn tầm thường của ḿnh. Do vậy, khủng hoảng tất yếu phải xảy ra. Ở mỗi sự khủng hoảng, nếu đi t́m nguyên nhân, chúng ta sẽ nhận thấy phần lớn đều do sự thiếu Đạo đức của con người. Như vậy, muốn xă hội thực sự tiến bộ, thực sự ổn định, con người phải lấy Đạo đức làm nền tảng. Chúng ta tin tưởng chắc chắn vào điều đó.
Một điều tin đúng nữa là tin được một vị chân sư . Quả thật, t́m được một vị chân sư để tin là một điều may mắn, là niềm hạnh phúc lớn lao trong cuộc đời mỗi chúng ta. Nếu t́m đúng vị chân sư để gửi gắm niềm tin, cuộc đời của chúng ta sẽ đi theo một hướng tốt lành. Nhưng điều này thực ra là do duyên may v́ chúng ta khó đánh giá đúng, khó nhận ra ai thật sự là chân sư. Khi đă biết phân biệt vị nào đúng, vị nào sai, vị nào tài giỏi để nương tựa, chúng ta cũng đă giỏi, đă đạt đến một tŕnh độ nhất định rồi. Bởi vậy, lúc này chúng ta chỉ biết thường xuyên cầu Tam Bảo gia hộ cho ḿnh gặp được Thầy lành, bạn tốt.
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 209 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 10:03am | Đă lưu IP
|
|
|
5. ĐA NGHI VÀ CẢ TIN ĐỀU LÀ BỆNH
Trong cuộc sống, bên cạnh những người rất dễ tin, chúng ta c̣n gặp rất nhiều người hay đa nghi, ít chịu tin hoặc không tin vào bất cứ điều ǵ. Cả hai đều là bệnh. Vậy, tại sao chúng ta hay đa nghi, ít tin vào người khác ?
Trước hết, ít chịu tin v́ chính ḿnh hay nói dối. Thật sự, người hay nói dối thường ít tin ai v́ “suy bụng ta ra bụng người”. Như vậy, gặp những người hay đa nghi, chúng ta phải cẩn thận, không chừng người ấy là chuyên gia nói dối. Trong lịch sử Trung Quốc, có một nhân vật nổi tiếng đa nghi. Đó là Tào Tháo. Sở dĩ đa nghi đến nổi khi chết đi, phải xây 72 ngôi mộ giả rải rác khắp nơi để người đời không quật mộ trả thù được v́ lúc sống, ông ta là một kẻ bị cho là nhiều thủ đọan tuyệt gian (bên cạnh Lưu Bị tuyệt nhân, Quan Công tuyệt nghĩa, Trương Phi tuyệt dũng, và Khổng Minh tuyệt trí).
Trường hợp khác, có người ít chịu tin v́ có tính kiêu mạn. Đó là mẫu người ai nói ǵ cũng không chịu nghe, luôn cho rằng ư nghĩ của ḿnh là hay hơn, là đúng hơn, người khác không thể bằng ḿnh. Người như vậy rất khó thành công trong cuộc đời.
Trường hợp thứ ba, ít chịu tin v́ không đủ trí tuệ phán đoán. Chúng ta gặp nhiều người v́ không nhận ra điều người khác nói là đúng hay sai nên không dám tin chắc chắn. Nếu có đủ trí tuệ phán đoán, trước lời nói của người khác, chúng ta sẽ biết được điều đó đúng hay sai để có một niềm tin, một thái độ đúng đắn.
Ví dụ, có một người đến nói với chúng ta là cần tiền để cất chùa nên đi quyên góp. Nh́n vẻ ngoài, có thể không nhận biết họ nói thật hay không, chúng ta phải có cách kiểm tra. Chẳng hạn, hỏi Thầy tên ǵ? Chùa Thầy ở đâu? Chùa tên ǵ ? Sau đó, chúng ta có thể điện thoại đến địa phương xem có chùa đó hay không, chùa đang xây dựng như vậy phải không vv…Chúng ta phải kiểm tra trước khi đặt niềm tin để tránh khỏi sai lầm. Trong trường hợp này, vội tin hay vội nghi đều sai nên cần phải kiểm tra cẩn thận.
Ngược lại, trong cuộc sống c̣n có nhiều người rất dễ tin, v́ sao?
Trước hết, người dễ tin v́ tính t́nh thật thà, hiền lành. Người thật thà, không bao giờ biết nói dối thường rất dễ tin người v́ nghĩ ai cũng thật thà như ḿnh. Đây cũng là một bệnh nguy hiểm. V́ cuộc đời không đơn giản như chúng ta nghĩ, có rất nhiều người dối trên lừa dưới, lừa thầy, phản bạn. Nếu quá tin người, chúng ta sẽ phải trả giá đắt cho cuộc đời ḿnh.
Cũng có trường hợp dễ tin v́ nghiệp đời trước hay dụ người khác. Ví dụ, có người trước kia thường hay dụ dỗ trẻ con để lấy đồ của, tiền bạc. V́ gieo nhân đó nên kiếp sau họ bị người khác lừa mà vẫn tin một cách mê muội, không nhận ra được. Đó là do nghiệp báo của quá khứ. Hiểu như vậy, sống ở đời, chúng ta đừng bao giờ lừa dối ai, dù là việc rất nhỏ.
Cũng có trường hợp dễ tin v́ yếu ḷng. Có người mắc “bệnh” yếu ḷng nên ai nói ǵ cũng nghe, cũng tin. Đó là người không có lập trường vững chắc với lẽ phải, không có trí tuệ phán đoán.
Tóm lại, cả tin và đa nghi đều là bệnh, chúng ta cần phải tránh để đừng mắc phải. Nói về niềm tin, một nhà thơ Nga nổi tiếng đă khẳng định:
Trong chúng ta, ai là người đau khổ nhất?
Đau khổ nhất là người chẳng ai tin.
Trong chúng ta, ai là người đau khổ nhất?
Đau khổ nhất là người chẳng tin ai.
6. NHỮNG VẤN ĐỀ CỦA THỜI ĐẠI
Trong niềm tin, chúng ta phải cẩn thận đối với các Tín ngưỡng mới. Đó là sự pha trộn của khoa học giả tưởng và các Tín ngưỡng cổ truyền. Quư Phật tử phải cẩn thận để không bị lạc ḷng.
Ví dụ, tín ngưỡng cổ truyền nói rằng, có một Thượng đế tạo ra muôn loài. C̣n khoa học giả tưởng cho rằng có những người ngoài hành tinh tới. Người ta trộn hai loại đó lại thành một Tín ngưỡng mới. Tín ngưỡng đó nói rằng, Đức Thượng đế Javê ở hành tinh khác sai Thiên sứ đi bằng đĩa bay xuống đây để tiếp xúc với con người. Nếu ai tin theo, sẽ được ông đưa lên đĩa bay, bay về gặp Thượng đế. Đó là cách trộn hợp giữa Tín ngưỡng cổ truyền và khoa học giả tưởng mới để đáp ứng được tâm t́nh của thời đại. Nhưng những điều ấy đều sai lầm.
Gần đây, chúng ta nghe tin đạo này, đạo kia xuất hiện trong đó có đạo Địa mẫu. Người theo đạo này tin rằng có một đạo mẫu là mẹ của Phật Thích Ca, đẻ ra mọi loài mẹ( Phật, Bồ Tát …). Đó là niềm tin vô lư, là sự mê tín. Vậy mà, không ít tín đồ nghe theo. Hoặc có trường hợp tin rằng Thượng đế nhập vào một người đàn bà để giảng pháp cho mọi người nghe, để phán xử con người vv… Đó là những lư luận hoàn toàn giả dối, lừa bịp của những kẻ thích nổi tiếng, thích được người khác tôn sùng.
Một vấn đề mang tính chất thời đại nữa là sự tuyên truyền, xuyên tạc, công kích giữa người này với người kia, giữa Đạo này với Đạo kia do tính xấu của một số người. Hiện tượng này rất thường xảy ra trong cuộc sống. Bởi vậy, trước những sự tuyên truyền, công kích, chúng ta không nên tin. Trong ḷng chúng ta chỉ có một niềm mơ ước mọi người đều trở thành người tốt nên khi nghe những điều này, chúng ta cảm thấy đau ḷng, không muốn nghe nữa, không muốn tin nữa. Nếu tin theo, chúng ta sẽ bị nghiệp lây.
Qua bài Niềm tin, chúng ta phải có thái độ đúng đối với những thông tin ḿnh nghe được, không bao giờ vội vă chấp nhận ngay mà phải luôn luôn suy xét. Đặc biệt, chúng ta cần tránh hai bệnh đa nghi và cả tin./.
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 210 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 10:09am | Đă lưu IP
|
|
|
Bài tiếp theo.
Bài 16: Sự Hoà Hợp
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 211 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 10:10am | Đă lưu IP
|
|
|
BÀI 16: SỰ HOÀ HỢP
1. SỐNG TRONG CỘNG ĐỒNG LÀ MỘT ĐẶC TÍNH CHUNG.
Chúng ta biết rằng, trong vũ trụ không có một sự vật, hiện tượng nào có thể tồn tại độc lập mà không có mối quan hệ với các sự vật, hiện tượng khác. Một chiếc lá vàng rơi, một con kiến bé nhỏ ḅ trên mặt đất, một hạt cát giữa sa mạc mênh mông…tưởng rằng sẽ không liên quan ǵ đến nhau, không liên quan ǵ đến con người. Nhưng thực ra, tất cả đều có một sự tương tác với môi trường sống chung quanh. Có thể sự tương tác đó quá nhỏ chúng ta không nh́n thấy được. Đó là cách nói theo vật lư. Theo lư thuyết của kinh Hoa Nghiêm th́ vạn vật là “trùng trùng duyên khởi”, một hạt bụi có thể chứa đầy cả mười phương Chư Phật. Lư thuyết đó vô cùng cao siêu khi nói đến sự tương quan chặt chẽ giữa một cá thể với toàn thể Pháp giới. Đó là cách nói trên lư Bát Nhă. Trong bài này, chúng ta không nói về lư Bát Nhă. Sau này, khi đă có duyên, chúng ta sẽ đề cập vấn đề này.
Như vậy, dù nói theo lư Đạo hay trên vật lư, chúng ta cũng thừa nhận rằng, không ai có thể tồn tại độc lập giữa thế gian này mà tất cả đều phải có sự tương quan. Trong cuộc sống, chúng ta không thể tách ḿnh ra khỏi môi trường chung quanh. Ngay cả trường hợp người nhập thất cũng vậy. Người nhập thất không tiếp xúc với người chung quanh. Nhưng trên thực tế, ít nhất họ cũng c̣n một người hộ thất, lo vấn đề cơm nước. Qua đó, họ c̣n có sợi dây liên lạc với thế giới bên ngoài, chứ không hoàn toàn tách biệt. Tất nhiên, lúc đó mối tương quan giữa người nhập thất và mọi người chung quanh giảm đi rất nhiều v́ họ phải xoay vào nội tâm để tu hành. Hoặc trường hợp người tội phạm bị biệt giam. V́ phạm tội quá nặng, thuộc vào loại tội phạm nguy hiểm, họ bị giam riêng, gần như bị cắt đứt mọi mối quan hệ với người chung quanh. Tuy nhiên, người biệt giam vẫn có sự quan hệ với người cán bộ canh giữ tù, vẫn c̣n một chút quan hệ chứ không hoàn toàn mất hẳn.
Người ta hay truyền tụng câu chuyện về Robinson Crusoe để nêu bài học quư báu về trí thông minh, tinh thần dũng cảm, vượt khó cho con người. Bị đắm tàu, lạc vào trong một hoang đảo, đối mặt với biết bao khó khăn nguy hiểm nhưng Robinson vẫn kiên tŕ, tự sáng chế ra mọi cách để sống giữa thiên nhiên hoang dă bằng vốn kiến thức của thời đại ḿnh. Tuy nhiên, nhà văn đă đưa vào tác phẩm nhân vật người da đen để làm bạn với Rôbinsơn. Điều này có ư nghĩa ǵ ? Phải chăng nhà văn muốn khẳng định, nhu cầu tiếp xúc, quan hệ giữa con người với con người là một nhu cầu không thể thiếu. Chúng ta không thể nào sống cô độc, tách khỏi mối dây liên hệ với mọi người chung quanh. Chúng ta không thể sống mà không có mối tương quan với cộng đồng loài người được. V́ sống như vậy, con người sẽ buồn đến chết, thậm chí có thể hoá điên. Nhất là những người bị lạc vào rừng, sống lâu trong rừng vắng, cuối cùng đă trở thành những “người rừng” trông thật đáng sợ.
Hằng ngày, trong mọi sinh hoạt, chúng ta đều có quan hệ gần gũi với người khác nên cảm thấy rất b́nh thường. Nhưng một lúc nào đó, nếu chỉ một ḿnh ta sống trong một thành phố hoang, không một bóng người, bên này bên kia đều là những cánh cửa mở toang, những ngôi nhà đă sụp đổ … tưởng tượng chúng ta sẽ sống như thế nào? Chúng ta sẽ rơi vào trạng thái căng thẳng, khủng hoảng về tinh thần đến không chịu đựng nổi. Và có thể, nếu kéo dài t́nh trạng đó, chúng ta sẽ chết trong cô độc v́ đau khổ, buồn chán. Như vậy, tương quan giữa người và người là nhu cầu có thật trong đời sống của chúng ta.
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 212 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 10:13am | Đă lưu IP
|
|
|
Trong truyện “Lặng lẽ Sapa”, nhà văn Nguyễn Thành Long đă xây dựng một nhân vật rất đáng để chúng ta cảm phục. Đó là anh thanh niên làm công tác khí tượng thủy văn ở Sapa. Suốt ngày, một ḿnh thui thủi trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m với công việc đo mưa, đo gió.. Anh ta sống gần như cách biệt với con người. Bởi vậy, một lần v́ thèm nghe tiếng nói của con người quá, người thanh niên đă t́m cách lăn cây ra đường, chặn một chuyến xe khách đi ngang và mời mọi người lên tham quan nơi ở, nơi làm việc của ḿnh khiến ai cũng xúc động. Thế mới biết nhu cầu được giao cảm, giao ḥa với ngựi khác trong mỗi người mănh liệt biết chừng nào.
Chúng ta cũng đă từng nghe câu chuyện về vị Thánh Sư Milarepas. Ông sống ẩn tu mười một năm trên núi hoang, không tiếp xúc với một ai. Khi tuyết rơi xuống trắng xóa, ông vẫn ngồi thiền lặng lẽ chịu đựng cái lạnh buốt giá ấy. Phải thừa nhận rằng, ông thành tựu Định lực rất vững khiến ai cũng cảm phục. Sau mười một năm sống cách biệt với cộng đồng để tu tập, ông trở ra giáo hóa và rất thành công. Người Tây Tạng tôn thờ ông như tôn thờ một vị Thánh. Đó là trường hợp rất hiếm hoi và cá biệt. Khi đă có được cái Định ở trong tâm, người ta cảm thấy nhu cầu về mối tương quan với con người không c̣n là điều bức xức nữa. C̣n đa số chúng ta đều sống trong sự tương quan và phải có bổn phận với người khác.
Không ai có thể sống cô độc măi trên cuộc đời này. Bây giờ sống với nhau trong một tập thể, một cộng đồng, có khi chúng ta cảm thấy không cần phải thương nhau, có khi chúng ta coi thường t́nh cảm của người khác. Nhưng những người hay phụ bạc t́nh nghĩa đó sau này sẽ không bao giờ t́m lại được nữa. Hăy nhớ rằng, hễ phụ bạc điều ǵ, chúng ta sẽ mất nó măi măi. Đó là Nhân Quả.
Ví dụ, một người c̣n phước, sống trong giàu có sung sướng và thường đến ăn uống ở những nhà hàng lớn. Bao nhiêu lần họ gọi thức ăn thừa mứa để rồi phải đổ đi. Cuối cùng, quả báo cũng xảy ra. Một lần nọ, trong một chuyến xe đang đi vào đường rừng, băng qua một cái đèo, nửa chừng xe bị chết máy, phải nằm lại ba, bốn ngày. Khi đó, v́ không mang theo thức ăn dự trữ nên họ đành phải nhịn đói suốt mấy ngày liền. Mặc dù tài sản, tiền bạc vẫn c̣n đầy ắp nhưng họ cũng phải rơi vào một hoàn cảnh éo le, phải nhịn đói, nhịn khát để trả cái quả báo những lúc phí phạm thức ăn. Bởi vậy, ngày xưa ông bà chúng ta thường khuyên con cháu phải biết quí trọng từng hạt gạo, hạt cơm. Đó là những “hạt ngọc”. Khi ăn, một hạt cơm rơi xuống chúng ta cũng phải nhặt lên. Đạo lư ấy tưởng như đơn giản nhưng thực ra sâu sắc vô cùng. Mỗi người không bao giờ được coi thường điều đó.
Thực tế đă cho chúng ta nhiều bài học về vấn đề Nhân Quả. Không ít vị giám đốc khi c̣n đương nhiệm đă không ngần ngại quăng tiền qua cửa sổ, lao vào những cuộc chơi, sống sa đọa, trác táng. Họ có thể tiêu hàng chục triệu đồng chỉ trong một đêm. V́ lúc đó, tài sản trong tay họ tính bằng tỉ, số tiền vài chục triệu đồng ấy có nghĩa lư ǵ. Như vậy, coi thường, phung phí đồng tiền, quả báo xảy ra với họ là ǵ ? Đến một lúc nào đó làm ăn phá sản, họ trở thành những kẻ trắng tay. Từ một vị giám đốc sang trọng “lên xe xuống ngựa”, có khi họ trở thành một người nghèo khổ, nợ nần bao vây, thậm chí phải ngồi tù.
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 213 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 10:14am | Đă lưu IP
|
|
|
Điều dễ thấy nhất là khi sống trong t́nh thương yêu của cha mẹ, con cái thường coi thường, phụ bạc. Một ngày nào đó lớn lên thành gia thất, được làm cha làm mẹ mới chợt hiểu ngày xưa cha mẹ ḿnh đă thương ḿnh biết chừng nào. Khi nhận ra, biết thương yêu cha mẹ th́ mọi cái đă muộn mất rồi, có khi không c̣n gặp lại nữa.
Hiểu như vậy, chúng ta phải biết quí trọng những ǵ ḿnh có hôm nay để không phải chịu quả báo. Cùng sống bên nhau trong một mái trường, cùng đi một con đường, chung một lư tưởng mà chúng ta không tôn trọng mối quan hệ gắn bó, không tôn trọng t́nh nghĩa huynh đệ đồng học với nhau, sau này chúng ta cũng sẽ bị quả báo. Đó chính là sự cô độc, không bạn bè, không người sẻ chia những nỗi niềm trong cuộc sống. Có thể chúng ta cũng thành đạt, ra ngoài làm việc sẽ được làm Trụ tŕ hoặc sẽ đi thuyết giảng. Nhưng dù làm ǵ, quanh đi quẩn lại chúng ta vẫn một ḿnh, vẫn thấm thía sự cô độc.
Trong cuộc sống, mối quan hệ tốt đẹp, ḥa hợp là một nhu cầu cũng là một yếu tố của hạnh phúc. Nghĩa là, nếu đó là mối quan hệ xấu, chúng ta sẽ đau khổ. Ngược lại, đó là mối tương quan tốt, chúng ta sẽ cảm thấy hạnh phúc. Về tương quan xấu khiến con người đau khổ, chúng ta đă được biết đến trong giáo lư: “Tứ Diệu Đế”. Trong bát khổ, có một nỗi đau khổ mà con người khó tránh khỏi là oán tắng hội, ghét mà gặp nhau. Quả thật, ghét mà gặp nhau cũng là một nỗi khổ lớn của con người.
Chẳng hạn, chúng ta, nhất là người đời, thường có cái thương ghét phàm t́nh. Nhưng dân gian thường nói :“ Ghét của nào trời trao của đó”. Thường những người ḿnh ghét, trời xui đất khiến lại cho gặp nhau, thậm chí c̣n phải ở chung pḥng, làm chung công việc. Bởi vậy, đi ra đi vào chúng ta hay cảm thấy bực ḿnh, khổ sở. Đó là đau khổ, gọi là oán tắng hội. Nghĩa là mối tương quan không tốt đă làm cho ḿnh đau khổ. Để vượt qua điều đó, chúng ta chỉ có một cách là đừng ghét người ta nữa. Khi không ghét nữa, tự nhiên chúng ta thấy mọi cái b́nh thường, không có ǵ phải khổ sở. Tuy nhiên, không phải điều ǵ cũng đơn giản như chúng ta nghĩ, điều ấy c̣n phụ thuộc vào sức mạnh của nghiệp quá khứ.
Nếu oán tắng hội là một trong những điều khổ của con người th́ thương nhau mà gặp nhau, ở bên nhau là điều hạnh phúc, là niềm vui.
Là đệ tử Phật, chúng ta phải cố gắng xây dựng mối tương quan tốt đẹp với cộng đồng. Khi c̣n là Tăng Ni sinh, không có ǵ để cho nhau, chúng ta hăy cho nhau cái tương quan tốt đẹp, cách cư xử tốt đẹp. Đó cũng là cách giúp nhau được hạnh phúc. Chúng ta phải sống làm sao để thương được tất cả mọi người và mọi người cũng thương ḿnh. Khi nói điều này, có người cho rằng chúng ta lư tưởng quá, thậm chí thành ảo tưởng. V́ người ta nghĩ rằng, con người sống với nhau luôn luôn có thương, có ghét, không bao giờ có t́nh thương trọn vẹn. Hay nói cách khác, chúng ta không thể thương yêu tất cả mọi người và không phải mọi người ai cũng thương ḿnh. Đó là thực tế.
Trong cuộc sống, có rất nhiều lư do để người ta ghét nhau. Có những lư do rất vô lư, rất vặt vănh cũng khiến cho họ ghét nhau, không thể thương nhau. Bởi vậy, khi nói chúng ta thương tất cả mọi người, điều ấy có vẻ như ảo tưởng. Nhưng đó là những suy nghĩ của thế gian. Người thế gian thường dựa vào thực tế để đối xử. Nghĩa là, sống trong trong cuộc đời này, họ biết có người thương ḿnh và cũng có người ghét ḿnh. Vậy, ai thương họ sẽ được họ thương lại, ai ghét họ cũng sẽ bị họ ghét lại. Đó là cuộc sống thường t́nh. C̣n những người tu theo đạo Phật phải vượt lên thường t́nh và phải t́m đến sự hoàn hảo. Nói đến t́nh thương và sự ḥa hợp trong Đại chúng, mỗi người phải sống làm sao để thương được tất cả mọi người và cũng để mọi người thương ḿnh. Chúng ta không đ̣i hỏi điều đó, nhưng được mọi người thương lại là dấu hiệu tốt của tâm ḿnh. Tuy điều đó khó có thể thực hiện nhưng chúng ta vẫn phải t́m đến, vẫn phải thực hiện cho bằng được.
Tuy nhiên, đạt được đạo lư về sự ḥa hợp của đạo Phật trong Đại chúng vẫn chưa đủ. Cái tâm của chúng ta là phải đi t́m được sự ḥa hợp với tất cả mọi người trên thế giới này. Làm sao dưới mắt chúng ta mọi người ai cũng là người để ḿnh thương yêu, tŕu mến. Đó là ước mơ, là lư tưởng của người đệ tử Phật. Đó là lư tưởng rất cao mà có người cho là “không tưởng”, nhưng chúng ta vẫn quyết tâm đạt đến lư tưởng đó, nhất định không dừng lại. Trước mắt, chúng ta phải phấn đấu sống một đời tốt đẹp, ḥa thuận trọn vẹn với những người xung quanh. C̣n Tâm phải trải rộng đến tất cả mọi người trên thế giới này.
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 214 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 10:16am | Đă lưu IP
|
|
|
2. TINH THẦN LỤC H̉A.
Nhắc đến đạo lư về sự ḥa hợp, trong đạo Phật có giáo lư Lục Ḥa. Lục Ḥa là sáu điều ḥa hợp. Ư nghĩa lục Ḥa thường được Phật chỉ dạy cho Tăng chúng trong một trú xứ để sống một đời ḥa hợp với nhau. Học bài Ḥa hợp, chúng ta không thể không t́m hiểu, phân tích giáo lư này.
a. Thân ḥa đồng trú:
Đây là sự ḥa thuận khởi đầu nơi việc ở chung với nhau trong một trú xứ. Sự ḥa thuận này là khởi điểm để có năm sự ḥa hợp tiếp theo.
Chúng ta từ muôn phương có mặt ở đây, trong một tập thể, th́ thân xác này, h́nh hài này ( gọi theo bây giờ là hộ khẩu) phải bước vào một cuộc sống ḥa thuận. Cuộc sống ḥa thuận này dựa vào những điểm nào ? Tuy có nhiều lớp người khác nhau nhưng chúng ta phải có sự nương tựa, tin cậy và giúp đỡ lẫn nhau. Đó là tinh thần ḥa thuận trong một môi trường sống. Trong một ngôi chùa, có thể chúng ta có nhiều điều khác biệt về nơi xuất thân: người đến từ “ vùng nước mặn đồng chua”, người về từ vùng quê “đất cày lên sỏi đá”…Điều quan trọng là chúng ta vẫn từ bỏ hết những khác biệt đó để sống chung với nhau trong một trú xứ và ḥa thuận được với nhau. Nhưng điều này không phải bắt đầu từ chúng ta mà từ các vị Thầy lớn: Thầy Trụ Tŕ, Thầy Giám viện, Giám hiệu, Thầy Thư kư…Trước hết, trong chùa, Thầy Trụ tŕ phải là người vượt qua mọi sự sai biệt, thương yêu, đối xử b́nh đẳng, không phân biệt với tất cả mọi người. Chính tinh thần ấy của Thầy sẽ là tấm gương cho những đệ tử trong chúng noi theo. Đối với chúng ta, khi c̣n trong chúng, phải biết quan sát cách làm việc của quư Thầy lớn để học tập, rút ra ưu khuyết điểm về sau. Có người khi c̣n ở trong chúng đă được Thầy ḿnh nhờ viết tài liệu dạy cho một khóa Trụ tŕ và viết rất thành công. Sở dĩ làm được như vậy là do người ấy thường xuyên quan sát sự làm việc, quản lư của quư Thầy lớn và rút ra được những kinh nghiệm, những kết luận.
Quư Thầy lớn đă nêu tấm gương, tạo sự ḥa hợp cho chúng ta- sự ḥa hợp trải rộng không có một chút phân biệt nào. Bản thân chúng ta cũng phải vượt qua mọi sai biệt để thân ḥa đồng trú, thương yêu nhau, nương tựa, tin cậy và giúp đỡ lẫn nhau. Sống như vậy, một ngày nào đó gặp lại sau bao nhiêu năm xa cách, chúng ta vẫn vui, vẫn t́nh cảm tràn đầy. Nếu đă từng trải qua những năm tháng gắn bó, sẻ chia những khó khăn, vui buồn trong cuộc sống, chúng ta sẽ nhận ra rằng, t́nh Đạo c̣n thiêng liêng hơn cả t́nh ruột thịt. Đó không phải là sự cường điệu hay ảo tưởng. Đó là sự cảm nhận sâu sắc khi chúng ta trải qua bao nhiêu năm tu hành gian khó. Chúng ta ai cũng có gia đ́nh, cha mẹ, anh chị em…, vẫn sống trong t́nh yêu thương tŕu mến của gia đ́nh nhưng ngẫm lại, chúng ta vẫn thấy t́nh máu mủ không thiêng liêng bằng t́nh Đạo. Điều này thật khó giải thích cặn kẽ. Chỉ khi nào thương được những người huynh đệ chung quanh ḿnh, khi nào nhắc đến họ, ḷng ḿnh trào dâng bao t́nh cảm thương yêu, khi đó chúng ta sẽ thấy đúng là t́nh Đạo vượt lên trên t́nh của thế gian. T́nh gia đ́nh cũng không bằng được. Thật ra, gia đ́nh, máu mủ là duyên nghiệp của nhiều đời. Đôi lúc người ta cũng chẳng c̣n coi đó là vấn đề thiêng liêng nữa. Không ít gia đ́nh, anh em đă giết nhau để tranh giành gia tài. Chỉ có Đạo đức mới có thể chuyển cái không thành cái có. Ví dụ, chúng ta là những con người xa lạ, từ khắp nơi về đây, không một chút ràng buộc nào cả. Nhưng nếu ai cũng có Đạo đức, cũng thương nhau trên t́nh Đạo trong lư tưởng của Phật pháp, chúng ta sẽ thấy ḿnh sống với nhau vui hơn, hạnh phúc hơn là sống trong gia đ́nh, nhất là gia đ́nh không có Đạo đức. Nếu đem Đạo đức đối xử với nhau, chúng ta sẽ hạnh phúc hơn bất cứ điều ǵ khác trên đời này.
Tóm lại, ḥa thuận chỉ là bước đầu, điều quan trọng là chúng ta phải đạt đến được sự đối xử với nhau như ruột thịt. Muốn đối xử với nhau như ruột thịt, chúng ta phải sống như thế nào? Mỗi người tự cân nhắc lại thái độ của ḿnh, cách cư xử của ḿnh trong quá tŕnh sống với huynh đệ sẽ thấy rơ hơn.
Nếu c̣n ở trong chúng, sống được như vậy, chúng ta sẽ là tấm gương Đạo đức tuyệt vời cho mọi người noi theo. Nếu thờ ơ, dửng dưng với mọi người xung quanh, khi bước ra làm Phật sự, Tâm chúng ta sẽ c̣n khô khan lạnh lùng nhiều hơn nữa. Lúc ấy, chúng ta không thể là h́nh ảnh Đạo đức cho mọi người noi theo, cũng không thể là một tàng cây che mát cho mọi người được. Chúng ta phải nhớ rằng, người ta nương tựa vào người tu là nhờ ḷng thương yêu, một ḷng thương yêu chúng sinh mênh mông và không phân biệt. Điều này chúng ta đă được học trong bài Tâm từ. Để phát huy điều đó, chúng ta phải xem môi trường huynh đệ là môi trường tốt nhất để ḿnh thực hành.
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 215 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 10:17am | Đă lưu IP
|
|
|
b. Khẩu ḥa vô tránh:
Là sự ḥa thuận bộc lộ nhiều ở lời nói. Trước hết, sự ḥa thuận này được biểu hiện ở việc không tranh căi nặng lời. Trong một ngày, chúng ta thường làm ít hơn nói. Chỉ có một vài người đặc biệt, làm nhiều hơn nói. Dĩ nhiên, những người ấy làm chuyện tốt chứ không phải chuyện xấu. Khi đi học, họ cứ lặng lẽ không nói ǵ. Những người đó rất tốt, tâm khá an định. C̣n b́nh thường, đa phần chúng ta nói nhiều hơn làm. Trong việc thiết lập tương quan với mọi người, lời nói là đường dây quan trọng. Theo kinh Phật, lời nói phải êm dịu, tao nhă, khả ái đẹp ḷng người. Đó là lời nói tốt để tạo thành tương quan tốt. Chúng ta phải cố gắng tập luyện, phải học nói lời hay, phải cố gắng giữ ǵn lời nói của ḿnh. V́ nếu không tập, không sửa được chúng ta sẽ nói lời thô bạo, làm mất ḷng người khác. Tất nhiên, lời nói xuất phát từ Tâm. Nếu để ư lời nói một chút, chúng ta sẽ nhận xét được cái Tâm của ḿnh.
Chẳng hạn, khi có một huynh đệ sẵng giọng với ḿnh, chúng ta cũng bực bội phản ứng lại bằng lời nói sẵng. Chính lời nói không đẹp ấy khiến chúng ta không thiết lập được mối tương quan tốt. Chúng ta sống không phải v́ ḿnh mà v́ chùa ḿnh, v́ Phật pháp. Nếu lỡ nói nặng lời, chúng ta phải nh́n Tâm của ḿnh ngay, tập sửa Tâm ḿnh để lời nói phát ra trở thành ái ngữ , làm đẹp ḷng người. Trong cách xưng hô của người Việt Nam, chúng ta cần tránh năm từ tiêu biểu cho sự kém văn hóa là thằng, con, mày, tao, nó. Đó cũng là một trong những yếu tố khiến người Việt Nam chúng ta tổn phước so với các nước khác trên thế giới. Những cách xưng hô như vậy, người đời có thể dùng nhưng người tu chúng ta hoàn toàn không nên. Khi nói về người thứ ba, chúng ta chỉ nên gọi bằng tên, không cần dùng đại từ. Trong Đạo, khi nói chuyện, xưng hô với nhau, chúng ta nên dùng Pháp danh.
Một biểu hiện nữa của khẩu ḥa vô tránh là không nói xấu sau lưng. Nói xấu người khác sau lưng là một việc không tốt. Nếu nghe được, người ta sẽ rất giận và dẫn đến mất ḥa khí, mất đoàn kết. Mối tương quan ḥa hợp v́ thế cũng không c̣n. Nói xấu sau lưng thường có hai trường hợp: ác ư và không ác ư. Người nói xấu sau lưng người khác có ác ư là người thực sự muốn hạ nhục người kia, muốn hạ uy tín người kia. Trường hợp c̣n lại, người nói không có ác ư nhưng do vô t́nh mà trở thành nói xấu người khác. Có khi chỉ là một câu nói đùa, không có ác ư nhưng sự thật vẫn làm cho người nghe đánh giá thấp về người được nói đến. Cho nên, dù có ác ư hay không ác ư, chúng ta cũng không nên nói sau lưng người khác. Khi nghe được, họ sẽ buồn ḷng và mối tương quan giữa chúng ta với họ sẽ không c̣n tốt đẹp nữa. Nếu không đồng ư với người ta ở điểm nào đó, chúng ta cũng không được phát ngôn một cách tuỳ tiện, nhất là khi có người hỏi đến người đó. V́ nhiều khi do sự bất đồng, chúng ta không ḱm chế được buộc miệng nói ra những điều không hay. Như vậy, vô t́nh chúng ta trở thành kẻ nói xấu sau lưng người khác. Tốt hơn hết, khi có sự bất đồng, chúng ta nên trực tiếp góp ư với họ. Nếu thấy không có duyên hay không tiện, chúng ta cũng im lặng, đừng nói qua người thứ ba làm mất uy tín của họ.
Một điều cần lưu ư nữa là chúng ta đừng gây gổ với nhau. Thực ra, điều này cũng đă từng xảy ra trong giới tu sĩ ở một vài chùa. Để xảy ra gây gổ nặng nề như vậy chứng tỏ việc kiểm soát ngôn hạnh và cái tâm của người tu c̣n kém. Nếu không đồng ư với nhau, ḷng ḿnh vẫn điềm tĩnh, t́m xem lỗi từ ai. Nếu lỗi thuộc về ḿnh, chúng ta phải thành thật nhận lỗi và quyết tâm sửa chữa. Nếu lỗi thuộc về người, chúng ta cố gắng góp ư để giúp họ vượt qua.
c. Giới ḥa đồng tu: Là cùng nhau giữ được giới pháp, Đạo đức th́ sự ḥa thuận dễ đạt được.
Những oai nghi giới luật mà chúng ta cùng nhau giữ được, cuộc sống sẽ vui hơn. Ví dụ: Chùa có luật là bước ra khỏi giới tràng( khuôn viên của chùa) phải xin phép. Chúng ta phải tuân thủ điều đó. Dù có đi bách bộ buổi chiều, chúng ta cũng chỉ ra đến cửa rồi lại quay vào. Như vậy, mọi người sẽ nh́n nhau bằng niềm vui v́ ai cũng giữ giới. Hoặc chúng ta cùng nhau thực hành những vấn đề về Đạo đức như Từ bi, Khiêm hạ th́ cuộc sống sẽ rất vui và hạnh phúc. Khi tu tâm Từ bi, chúng ta thương yêu những người huynh đệ xung quanh ḿnh. Khi có huynh đệ bị bệnh, chúng ta sẽ chăm sóc trong t́nh yêu thương. Khi chúng ta đau ốm, lại có người khác chăm sóc cho ḿnh. Cứ như thế, cuộc sống này sẽ đẹp hơn. Nếu ngược lại, vấn đề tu tập, rèn luyện Đạo đức không đồng với nhau, cuộc sống sẽ mất đi niềm vui, không c̣n tương quan ḥa thuận nữa.
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 216 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 10:18am | Đă lưu IP
|
|
|
d. Kiến ḥa đồng giải: Là chia sẻ sự hiểu biết với nhau, nhất là trong giáo pháp.
Sự hiểu biết của con người vốn không đồng đều. Khi biết điều ǵ hay, chúng ta không cố ư giữ lại cho riêng ḿnh mà muốn cho người khác, muốn cho chúng sinh đều biết. Những người sống được như vậy, đời sau sẽ có trí tuệ vượt bậc và sẽ được nhiều phước. Trong giáo lư cũng vậy. Khi nghe Thầy giảng, nếu hiểu vấn đề một cách sâu sắc, chúng ta không nên giấu điều ḿnh hiểu được mà cố gắng phân tích thêm để huynh đệ cũng hiểu sâu sắc như ḿnh. Và nhờ thế, bài học càng được mở rộng thêm. Điều đó sẽ làm cho huynh đệ phấn chấn, cùng nhau tu hành ngày một tiến bộ.
Trong dụng công tu Thiền, nói ra những điều ḿnh đạt được sẽ mất công phu, nhưng nếu thấy cách dụng công nào hay, chúng ta cũng t́m cách chỉ cho huynh đệ biết để cùng đạt được trạng thái an lạc. Ví dụ, thấy điều ḥa hơi thở là cách dụng công có kết quả tốt, chúng ta hướng dẫn huynh đệ cách hít thở để đạt được trạng thái khinh an, hỷ lạc…Nhưng chúng ta không nói với huynh đệ là ḿnh tu được như vậy mà chỉ nói là nghe người khác hướng dẫn. Đó cũng là cách giảng giải cho nhau, không muốn giữ ǵn cái hay cho bản thân ḿnh.
Không chỉ riêng về giáo lư, trong cuộc sống, có những điều vặt vănh chúng ta cũng có thể chia sớt kinh nghiệm cho người khác. Chẳng hạn, khi phạm lỗi lầm ǵ, chúng ta mong người khác đừng bao giờ phạm lỗi như ḿnh. Hoặc trong sự lầm lỗi đó, nếu đă cố gắng vượt qua, chúng ta cũng nên phân tích và đưa ra kinh nghiệm để người khác có cách vượt qua lỗi lầm. Tấm ḷng ḿnh lúc nào cũng chan ḥa, khám phá ra được điều ǵ hay đều muốn san sẻ cho người khác để ai cũng được ích lợi, tiến bộ trong sự tu hành cũng như trong đời sống. Như thế chính là kiến ḥa đồng giải. Người tu chúng ta chẳng có ǵ để cho nhau. Bởi vậy, cho nhau vốn hiểu biết chính là món quà vô giá, đừng bao giờ giữ một chút ǵ cho riêng ḿnh.
Sau này, nếu có duyên đi giảng pháp nhiều nơi, được Phật tử khen ngợi, chúng đừng vội tự hào. Trong bài Khiêm hạ, chúng ta đă nói đến tâm tự hào bí mật. Đó là điều rất nguy hiểm, chúng ta cần dập tắt ngay bằng những suy nghĩ rất đơn giản. Chúng ta có thể nghĩ rằng, người nghe băng ḿnh giảng phần lớn là những người b́nh dân, tŕnh độ c̣n thấp nên thấy hay. Nếu người có tŕnh độ cao, nghe những điều ḿnh giảng sẽ cảm thấy b́nh thường, không có ǵ phải khen cả. Hoặc chúng ta có thể nghĩ ḿnh giảng hay thật, sâu sắc thật nhưng xin nguyện cho tất cả những vị Giáo Thọ, Giảng Sư đều giảng hay hơn ḿnh. Và lúc nào, ở đâu trên mọi nẻo đường của Phật pháp, chúng ta đều mong gặp được những vị giảng sư giỏi, giảng pháp hay. Khi đến bất cứ môi trường nào, dù là Phật tử hay Tu sĩ cũng đều được nghe những bài pháp tuyệt vời và tăng được tín tâm với Phật pháp. Cao hơn nữa, chúng ta luôn cầu nguyện cho thế giới này ai ai cũng là những vị Thánh, không c̣n ai muốn hơn ai nữa. Đó là một Thế giới tuyệt vời tốt đẹp. Khi có tâm nguyện mong điều tốt đến được với mọi người, chúng ta sẽ thấy ḿnh vô cùng b́nh thường, chẳng có ǵ đặc biệt và sẽ dập tắt niềm tự hào có thể trỗi dậy trong ḷng ḿnh.
e. Ư ḥa đồng duyệt: Là trong tâm nghĩ tốt về nhau, tự nhiên niềm vui phát sinh giữa mọi người.
Sở dĩ khi nh́n huynh đệ tâm chúng ta cảm thấy vui v́ chúng ta biết nghĩ tốt về huynh đệ ḿnh. Nghĩa là chúng ta thường nh́n thấy ưu điểm của huynh đệ. Điều này rất sâu sắc. Sống trong một môi trường mà nh́n thấy ai cũng là người tốt: người học rất giỏi, có trí tuệ sâu sắc; người rất siêng tu, lạy Phật, sám hối, ngồi thiền đều đặn; người có hạnh thích công quả; người hay dùng lời nói để khuyên giải, giúp người khác vượt qua lỗi lầm vv…, tự nhiên chúng ta sẽ thấy niềm vui tràn ngập trong ḷng. Một khi tâm ư ḿnh luôn luôn vui vẻ với mọi người, không nh́n điểm xấu, không soi mói, ác cảm, luôn bao dung tha thứ, chỉ dựa vào điều tốt để sống, chúng ta sẽ có thêm nhiều kinh nghiệm sống và nhiều niềm vui. Đó là Ư ḥa đồng duyệt.
g. Lợi ḥa đồng quân: Là chia sẻ đồng đều các quyền lợi như quần áo, thức ăn, thuốc men, giường chiếu, tập viết, giờ nghỉ ngơi, phiên nhập thất v.v…
Những sự ḥa hợp thuộc về tâm ư thường đơn giản hơn những vấn đề liên quan đến quyền lợi. Nếu quyền lợi ǵ cũng chia đều không cẩn thận sẽ dẫn đến bất công. Chẳng hạn, quyền lợi, chế độ của người ốm sẽ khác với ngườ́ b́nh thường, mọi người không thể đ̣i hỏi được hưởng như nhau. Hoặc người làm việc nhiều, làm những công việc nặng nhọc phải được ưu tiên hơn về quyền lợi…V́ vậy, Lợi ḥa đồng quân phải dựa trên t́nh thương yêu.
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 217 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 10:21am | Đă lưu IP
|
|
|
3. T̀NH THUƠNG LÀ GỐC CỦA SỰ HOÀ HỢP.
Như đă nói ở trên, không phải chia sẻ quyền lợi đồng đều một cách răm rắp mới gọi là Ḥa hợp. Chính t́nh thương mới là gốc của sự ḥa hợp. Quyền lợi chia sẻ xuất phát từ t́nh thương yêu sẽ thành lợi ḥa đồng quân một cách hợp lư. Có những trường hợp đặc biệt chúng ta không thể xử lư đồng đều. Ví dụ, theo tiêu chuẩn, mỗi người trong một năm được may một bộ quần áo. Trong đó, một Thầy rất siêng năng làm lụng, gặp chuyện ǵ bất kể là mưa hay gió cũng xông xáo nên quần áo bị rách trước. Nếu cứ theo nguyên tắc cứng nhắc, chưa đến kỳ may đồng loạt, người ấy phải chờ đợi với bộ quần áo rách trên ḿnh th́ sẽ bất công và vô lư. Như vậy, chia đồng đều có thể ngược với ư nghĩa công b́nh.
Sự nhường nhịn chính là biểu hiện của sự ḥa hợp v́ xuất phát từ t́nh thương yêu. Bởi vậy, trong những trường hợp cần thiết, chúng ta có thể hy sinh quyền lợi của ḿnh, nhường nhịn cho người khác. Chẳng hạn, thấy mùa lạnh đến, Phật tử mang đến cúng cho mỗi Thầy trong chùa một cái áo ấm. Nhưng do nhầm lẫn nên họ cúng thiếu một cái. Trên nguyên tắc, nếu chia từ quư Thầy lớn trở xuống, tính ra tuổi hạ chúng ta vẫn nhận được một phần, chỉ có người nhỏ nhất là bị mất quyền lợi. Điều đó cũng hợp lư nhưng trên Đạo đức, điều ấy hoàn toàn sai v́ thiếu đi t́nh thương yêu, sự nhường nhịn. Nếu là người đầu tiên biết sẽ thiếu một chiếc áo, chúng ta phải chấp nhận không có áo mặc để nhường cho người khác cần hơn. Trong trường hợp này, nhường nhịn mới là lục ḥa chứ không phải theo nguyên tắc chia từ trên xuống dưới, người chức lớn thế nào cũng được phần, người nhỏ phải chịu thiệt tḥi là lục ḥa. Được lục ḥa mà mất đạo lư là hoàn toàn không nên. Bởi vậy, mọi khía cạnh khác của lục hoà đều cần cái gốc t́nh thương.
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 218 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 10:24am | Đă lưu IP
|
|
|
4. BỎ QUA SỰ KHÁC BIỆT ĐỂ HƯỚNG ĐẾN CÁI TƯƠNG ĐỒNG.
Muốn t́m đến sự Ḥa hợp với mọi người, chúng ta phải bỏ qua sự khác biệt để t́m đến cái tương đồng. Nếu cố t́m sự khác biệt, chúng ta sẽ thấy giữa người và người sống với nhau đầy rẫy sự khác biệt.
Trước hết, đó là sự khác biệt về ngoại h́nh: người cao, người thấp; người mập, người ốm; người có gương mặt đẹp, người trông lại khó coi…Trong cuộc sống, không ít người v́ quá coi trọng ngoại h́nh mà gây phân biệt, chia rẽ. Tiếp theo là khác nhau về giọng nói. Mỗi địa phương có một giọng nói riêng, có vùng nói giọng rất dễ nghe, có nơi giọng nặng nề không nghe được. Từ đó, dựa vào giọng nói, người ta có cảm t́nh với người nơi này, lại có ác cảm với người nơi khác. V́ giọng nói, con người cũng có thể xa cách nhau. Hiện nay, ở một vài chùa xảy ra t́nh trạng phân biệt địa phương, quê quán rất gay gắt. Đây là điều trái với đạo lư của dân tộc ta :“Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”. Tất nhiên, lúc đầu chỉ do một vài người có sự phân biệt, sau đó người khác hùa theo rồi trở thành phong trào. Khi gặp trường hợp như vậy, chúng ta phải t́m cách hoá giải, phải giúp nhau vượt qua tư tưởng kỳ thị địa phương để sống ḥa hợp. V́ theo đạo Phật, mười phương chúng sinh đều cùng một Phật tánh.
Quá tŕnh tu tập cũng là điểm khác biệt có thể làm cho con người phân biệt, chia rẽ nhau. Ngườøi này tự hào ḿnh vào chùa tu lâu hơn người kia nên thấy có sự khác biệt, thấy người đó không bằng ḿnh và không có sự ḥa hợp với ḿnh. Ngoài ra, giữa con người c̣n có sự khác biệt về địa vị , ḍng dơi , trí tuệ, thể chất… Nếu cứ dựa vào những khác biệt đó, chúng ta sẽ kỳ thị, chia rẽ, ác cảm với nhau và dần dần xa cách nhau.
V́ vậy, chúng ta cố gắng t́m kiếm sự tương đồng và sẽ thấy giữa con người đâu chỉ có sự khác biệt, mà c̣n có vô số điểm tương đồng. Sự tương đồng lớn nhất là nước mắt cùng mặn và máu cùng đỏ. Chúng ta nhớ rằng, thời Đức Phật, xă hội Ấn Độ chia ra nhiều giai cấp. (Tất nhiên, thời đó sự phân chia giai cấp không gay gắt như xă hội Ấn Độ vào khoảng thế kỷ XVIII-XIX). Vậy mà, Đức Phật không chấp nhận sự phân biệt giai cấp và đă lên án quyết liệt. Khi thấy một người thuộc đẳng cấp Tăng lữ Bàlamôn có vẻ tự thị bởi ḍng họ của ḿnh, bởi giai cấp của ḿnh, Phật phản đối ngay. Ngài từng nói :“ Không có giai cấp khi mà máu cùng đỏ, không có giai cấp khi mà nước mắt cùng mặn”. Lời khẳng định ấy tuyệt vời trên cả hai phương diện: Đạo đức và Nghệ thuật.
Về phương diện Đạo đức, Triết học, đó là một tư tưởng tuyệt vời. Về phương diện nghệ thuật, đó cũng là một câu văn tuyệt vời, mang ư nghĩa biểu tượng sâu sắc. Máu tượng trưng cho sự sống. Trên đời này, ai cũng quư sự sống. Và nơi sự sống đáng quư này, tất cả mọi người đều b́nh đẳng, không có sự hơn kém. Không phải v́ người này giàu, người kia nghèo mà sự sống người này quư hơn người kia. Nước mắt tượng trưng cho sự đau khổ. Sống trong cuộc đời này, con người chúng ta đều phải chịu đựng những nỗi khổ rất giống nhau. Ai cũng phải già, phải bệnh, phải chết, phải chia ly với người thân yêu của ḿnh, phải gặp mặt người ḿnh ghét, có những điều mong cầu không đạt được … Nghĩa là những nỗi khổ trong cuộc sống này rất giống nhau. Và chính những nỗi khổ ấy đay nghiến chúng ta, dằn vặt chúng ta một cách b́nh đẳng. Những giọt nước mắt chảy ra từ những nỗi đau khổ ấy của người giàu sang hay người nghèo khổ đều như nhau. Đó là điểm tương đồng trước hết chúng ta phải ghi nhận để thương yêu hoà hợp với nhau trong cuộc sống.
Một điểm tương đồng nữa là lư tưởng. Khi đến với đạo Phật, trong ḷng chúng ta ai cũng có lư tưởng về sự giác ngộ, giải thoát. Đây là điểm để chúng ta có thể thương yêu nhau. V́ có những người không cùng chung lư tưởng nhưng trên ḷng từ bi của đạo Phật, chúng ta c̣n phải thương họ huống hồ là những huynh đệ cùng chung câu niệm Phật, cùng sống trong một bầu không khí thanh tịnh của đạo Phật, cùng hướng về sự giác ngộ giải thoát.
Chưa hết, chúng ta c̣n một điểm tương đồng nữa là cùng chung một loài người . Chúng ta giống nhau về lư tuởng, giống nhau trong nỗi đau khổ và giống nhau cả trong sự lầm lỗi nữa. Có thể người này đă vượt qua, người kia chưa vượt qua được nhưng những lầm lỗi trong cuộc đời này từ ngàn xưa đến bây giờ mà con người mắc phải đều rất giống nhau. Đó là những lầm lỗi hơn thua, tham lam, kiêu mạn, chấp ngă, oán hờn, vị kỷ … Rồi chúng ta c̣n cùng một Tôn giáo, cùng Thầy Tổ, cùng trường lớp nữa. Bởi vậy, khi thấy mọi người chung quanh có quá nhiều điểm giống ḿnh, chúng ta phải thương nhau, không c̣n xa cách, không c̣n phân biệt nữa.
Đó là t́nh thương yêu trong Đại chúng. Nhưng như vậy cũng chưa đủ. V́ đạo Phật không có biên giới. Giữa nhân loại bao la, chúng ta phải thường xuyên đi t́m cái tương đồng để đạt đến sự ḥa hợp. Đó là lư tưởng, là con đường của đạo Phật. Ví dụ, giữa đạo Phật với đạo Thiên Chúa có nhiều điểm khác nhau nhưng chúng ta vẫn t́m ra những điểm tương đồng, thậm chí rất giống nhau. Đọc kinh Tân ước ( kinh Phúc âm), những lời dạy của Chúa Jêsu, chúng ta sẽ thấy có rất nhiều điểm giống với đạo Phật. Chúng ta có thể kết luận: “Chúa Jêsu là một vị Bồ Tát thị hiện” để cải cách đạo Do Thái. Đạo Do Thái dựa vào Cựu ước, mà Cựu ước quả là có nhiều điểm sai lầm. Chúa Jêsu xuất hiện và cải cách lại. Những lời dạy của Chúa tập hợp lại thành một cuốn gọi là Phúc Âm. Năm người viết về cuộc đời Chúa ( Bộ kinh gọi là Phúc Âm có đến năm quyển) có điểm giống, có điểm khác nhau nhưng chúng ta phát hiện trong đó rất nhiều điểm giống đạo Phật. Nếu nghiên cứu sâu, chúng ta sẽ thấy rơ điều đó.
Hoặc điều mà chúng ta lo sợ nhất hiện nay là vấn đề Hồi giáo. Họ chỉ nói chuyện với nhau bằng bom đạn, rất đáng sợ. Hiện nay, chúng ta chưa t́m được nhiều tài liệu về Hồi giáo để nghiên cứu, để có thể bắt đầu từ một điểm tương đồng nào đó chuyển hóa được họ, khiến họ từ bỏ con đường bạo lực, sống ḥa b́nh với nhân loại, trước hết là trên lư luận. Hiện tại, họ chỉ muốn tiêu diệt tất cả những đạo khác để trên thế giới chỉ c̣n lại một đạo Hồi. Họ thực hiện điều đó bằng bạo lực và với một quyết tâm rất cao. Nếu không ư thức được điều này là chúng ta có tội với nhân loại. Bởi vậy, mỗi người trong quá tŕnh tu phải nh́n thấy những vấn đề lớn lao trên thế giới đang chờ rất nhiều người góp tay xây dựng, không được tu một cách thụ động.
Là Đạo của ḥa b́nh, của khoan dung ḥa hợp, của từ bi, chúng ta phải nh́n thấy điều đó để chuyển hóa họ. Bây giờ, chúng ta chưa t́m được cách có thể hóa giải tư tưởng bạo lực của họ nhưng tin rằng, trong tương lai chúng ta sẽ có cách giúp người anh em đạo Hồi của ḿnh đang ch́m trong sai lầm, tà kiến, ch́m trong sự hung dữ của bạo lực sống trở lại trong sự ḥa thuận với thế giới, với nhân loại. Đối với những nhà chính trị, Hồi giáo cũng là một mối lo ngại lớn. Họ đang t́m mọi cách, lập đủ âm mưu để triệt hạ lẫn nhau. Trên quan điểm đạo Phật, chúng ta cũng thấy Hồi giáo là một nỗi lo lắng của ḿnh. Nhưng khác với họ, chúng ta dựa trên đạo lư, đạo đức và sự khoan dung mà chuyển hóa chứ không phải bằng sự đấu tranh tiêu diệt lẫn nhau.
Là người tu theo đạo Phật, chúng ta phải thấy vấn đề Hồi giáo là vấn đề lớn. Và c̣n nhiều vấn đề lớn khác nữa của thế giới loài người, chúng ta phải tự ḿnh nhận lấy trách nhiệm để giải quyết. Hăy nhớ rằng, mơ ước tu hành tiến bộ để được làm Giảng sư, Giáo thọ, Trụ tŕ… chỉ là những mơ ước tầm thường. Là người tu chân chính, chúng ta phải vượt lên những cái tầm thường ấy để hướng đến mục đích, lư tưởng cao cả hơn.
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 219 of 349: Đă gửi: 30 March 2005 lúc 10:25am | Đă lưu IP
|
|
|
5. NƠI VÔ NGĂ, MỌI CÁI TRỞ THÀNH ĐỒNG NHẤT.
Trong đạo Phật có một Trí tuệ cao tột, đó là Trí tuệ Vô ngă. Chúng ta tu tập rất nhiều nhưng cuối cùng cũng hướng tới Vô ngă. Có thể đang nhiếp tâm trong Thiền định, Tâm chúng ta sẽ được Định. Nhưng phải nhớ một điều, chúng ta dùng cái Định này để đi đến Vô ngă, không c̣n thấy ḿnh nữa. Càng hướng về Vô ngă bằng Thiền định, Tâm tự nhiên sẽ chan ḥa với mọi người, mọi vật. Chúng ta đừng bao giờ tự nhận ḿnh đă Giác ngộ, đă có Trí tuệ, đă thành tựu, đă có sở đắc . Đây là điều nguy hiểm của một người tu Thiền.
Thông thường, khi dụng công có kết quả, chúng ta hay nghĩ đến trí tuệ, thần thông, năng lực …và thấy giá trị của ḿnh tăng lên. Khi đă nhiếp Tâm vào Định, hàng loạt những ư niệm bí mật ấy nảy sinh. Và chính những điều này đă làm cho Định mất, hoặc làm cho ngă chấp tăng lên. Bởi vậy, một điều quan trọng chúng ta phải nhớ là khi Tâm vừa vào được Định, chúng ta vẫn nghĩ ḿnh chưa đạt đến cái cần đến và nguyện buông bỏ hết mọi điều khác để hướng đến cái Vô ngă. Phải tâm nguyện như vậy, chúng ta mới không bị cảm giác của cái Định lừa mị.
Khi đi đến Vô ngă như vậy, Tâm chúng ta tự nhiên sẽ chan ḥa với mọi người, mọi vật. Đây là một điều không có lư luận, không cần giải thích. Từ đầu, chúng ta đi t́m sự ḥa hợp trên lư luận, giải thích v́ sao chúng ta phải sống ḥa hợp thương yêu nhau. Nhưng nếu một người vào được Định và hướng về Vô ngă th́ không cần nói một lời nào, Tâm vẫn tự nhiên chan ḥa với mọi người. Trước khi chưa có Định, chúng ta thấy Tâm ḿnh chỉ ở trong đầu ḿnh thôi. Nhưng khi đă có Định, chúng ta lại thấy mọi người ở ngay trong Tâm ḿnh và ḷng thương yêu, sự ḥa thuận tự nhiên lan tỏa. Đó chính là giá trị của Định, mà phải là Định hướng về Vô ngă.
Ngược lại, người có Định mà chỉ nghĩ đến những sự sai biệt với người khác, chấp ngă sẽ tăng lên, lại cách biệt với mọi người và càng rời xa Vô ngă. V́ Vô ngă làm cho chúng ta t́m thấy được sự tương đồng, c̣n chấp ngă khiến chúng ta t́m thấy sự sai biệt. Hiểu như vậy, mỗi người chúng ta cố gắng tu tập Thiền định, siêng năng Tinh tấn đến khi nào Tâm chan ḥa với mọi người, mọi vật. Dù không nói nhưng sự ḥa hợp thương yêu trong chúng ta vẫn lan tỏa, vẫn tràn đầy với mọi người.
Trong Tiểu Kinh Rừng Sừng Ḅ, câu chuyện ba Tôn giả Anuruddha, Nadiya và Kimbila sống đời sống thanh tịnh ḥa hợp được giới thiệu và tán thán. Đức Phật ấn chứng rằng, ai nghe đến tên của ba Tôn giả Alahán sống ḥa hợp này sẽ được nhiều công đức lành. Khi Đức Phật đến thăm ba vị Tôn giả, Ngài hỏi:
- Các ông có thể sống ḥa thuận với nhau được hay chăng?
Các Tôn giả trả lời:
- Chúng con sống với nhau ḥa thuận như nước ḥa với sữa.
Đức Phật lại hỏi:
- Làm thế nào các ông sống được như vậy ?
- Kính Bạch Đức Thế Tôn! V́ con không sống bằng tâm của con mà con sống bằng tâm của huynh đệ con.
Câu trả lời thật tuyệt vời! Trước thời Đức Phật chưa có câu trả lời này và vĩnh viễn đời sau không có câu trả lời hay hơn nữa. “Con không sống bằng tâm con mà con sống bằng Tâm của huynh đệ con”. Sở dĩ các Tôn giả ấy sống ḥa hợp một cách tuyệt vời như vậy v́ họ sống bằng Tâm của huynh đệ ḿnh. Một khi thân khác nhau nhưng Tâm vẫn tương đồng, họ sẽ nh́n nhau bằng ánh mắt thiện cảm, sống vui vẻ bên nhau, không tranh căi hơn thua. Đó là một điều tuyệt đẹp trong cuộc sống. Chỉ trong Đạo Phật, những vị chứng được cái Vô ngă của Alahán mới có thể nói được như vậy, mới có thể sống được cuộc đời như vậy.
Là đệ tử Phật, chúng ta cần phải hướng đến điều này để sống ḥa hợp với mọi người. Nghĩa là dù chưa đạt được Alahán, chưa đạt được Vô ngă nhưng nếu cố gắng bỏ ư riêng của ḿnh để sống theo tâm ư của huynh đệ, chúng ta cũng gieo được Nhân để đạt được Vô ngă, đạt được Thánh vị Alahán. Hằng ngày, huynh đệ muốn làm việc ǵ có ích, chúng ta nên cùng làm với họ. Nghĩa là chúng ta sống ḥa thuận theo huynh đệ, không c̣n cái ǵ của riêng ḿnh nữa, nhất là về ư kiến, về tư tưởng. Tất nhiên, đạo lư phải thống nhất, không thể sai. Khi huynh đệ đi sai đạo lư, chúng ta kiên quyết không theo. Đạt được như vậy, chắc chắn chúng ta sẽ có một cuộc sống ḥa thuận tuyệt đẹp với mọi người.
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
QuangQuy
Hội viên
Đă tham gia: 11 May 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 410
|
| Msg 220 of 349: Đă gửi: 01 April 2005 lúc 11:26pm | Đă lưu IP
|
|
|
Bài tiếp theo:
Bài 17: KÍN ĐÁO
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
|
|
Diễn đàn bị khoá)
Chủ đề: TÂM LƯ ĐẠO ĐỨC hay những bài học về ĐẠO ĐỨC!
